Nano nano

000a24

Toen ik twaalf jaar oud was, verscheen een gedaante voor mij, die mij begiftigde met bijzondere telepatische gaven als medium. Het bijzondere lag erin dat ik kon communiceren met apparaten, als het ware hun diepste gevoelens kon leren kennen. Ik erken dat ik deze gave misbruikt heb om informatica te gaan studeren. Terwijl anderen zwoegden op het schrijven van ingewikkelde programma’s, straalde ik de computer gewoon in. Maar goed, dit is niet het moment om oude koeien uit de sloot te halen.

Ik heb namelijk een bericht ontvangen van gene zijde.

Dat ging als volgt. Ik zat wat te lezen in de Delftse universiteitskrant Delta van 15 januari. Eerst kwam ik langs een berichtje over professor Günter Oberdörster van Rochester University, NY. Toxicoloog Oberdörster liet ratten 20 nanometer grote deeltjes polytetrafluorethyleen inhaleren en wat denk je? Allemaal dood. Binnen vier uur. Bij dezelfde nanodeeltjes maar dan van 130 nm gaven de beestjes geen sjoege. Alweer een dik half jaar geleden in Science gepubliceerd, en later nog eens, maar sommige boodschappen hebben nu eenmaal tijd nodig om door te dringen.

Daarna viel mijn oog op een artikeltje dat begon met de zin ‘nano-elektronica gaat de ruimte in’. Het ging om een Delftse detector die een plek moet krijgen in de Herschel, de satelliet die de Hubble moet aflossen als het menselijke oog de ruimte in. Merkwaardig, dacht ik, de vorige keer dat ik over die detector hoorde, was supergeleiding nog het wonderwoord. Maar goed, er zitten kennelijk ook een paar hele kleine onderdeeltjes in.

Toen hoorde ik de stem.

Hij zei dat hij Beagle heette.

‘Luister, Christian, je moet de mensheid waarschuwen’, sprak Beagle. ‘De nano’s, ze komen eraan. Ze zijn uit op wereldheerschappij. Aan jou de taak ze te stoppen.’

‘O Beagle’, antwoordde ik. ‘Geef deze nietige journalist een teken.’

‘Zie je dan niet dat ze overal opduiken? Iedereen heeft het erover. De gekste dingen worden tegenwoordig serieus genomen als je er ‘nano’ op plakt. Het is een epidemie, krachtiger dan SARS. En jij, jij bent de uitverkorene die dit kwaad bestrijden moet.’

Ik dacht terug aan de gedaante die mij met telepathie begiftigd had. Hij heette Mork van Ork en was regelmatig op televisie. ‘Nano nano’ luidde zijn afscheidsgroet aan de onzichtbare macht waarmee hij communiceerde. Alles werd mij duidelijk. Ik berustte in mijn lot.

Beagle vertelde mij dat Oberdörster ook aanwijzingen had dat ingeademde nanobuisjes schadelijk waren. Ik kon het me nauwelijks voorstellen. Zou Cees Dekker, de sympathieke nanoprof uit Delft, in werkelijkheid een alien zijn die een invasie met dodelijke nanowapens voorbereidde? Hoe groot waren asbestdeeltjes eigenlijk? Waren dat soms de stoottroepen die al eeuwen een vijfde kolonne vormden? En die Herschel, werd die geïnfiltreerd door de nano’s om te voorkomen dat we ze zagen aankomen, in immense wolken van nanostof?

‘Wat zie je nog meer, Beagle?’ vroeg ik in paniek.

‘Rood’, zei Beagle mismoedig. ‘Heel veel rood en een groot gevoel van eenzaamheid.’

‘Bloed?’

‘Gruis, stof’ – en toen viel de stem van Beagle weg.

Sindsdien heb ik met mijn pc, mijn mobieltje en mijn fax veel overlegd over de dreiging van de nanotechnologie. Ze zijn het helemaal met mij eens. Nanotechnologie moet gestopt worden voor het te laat is. Niet alleen de mensheid, ook de microtechnologie moet zich bedreigd voelen.

We laten ons niet tegenhouden, zeker niet door mensen die beweren dat er een heel simpele reden is waarom de bevindingen van Oberdörster zo lang onopgemerkt bleven, namelijk dat hij onderzoek doet naar de schadelijke effecten van het inhaleren van teflon en dat niemand dat bovenmatig interessant vond, totdat iemand op het idee kwam dat je de verdampte stukjes braadpan ook nanodeeltjes kon noemen. Toen ging het ineens de hele wereld over. Daar trappen wij dus niet in.

Mensen, val toch niet voor de hype die nanotechnologie heet. We weten niet wat die technologie ons gaat brengen, de schadelijke effecten zijn niet onderzocht. Laten we een moratorium afkondigen, zodat we eerst kunnen onderzoeken wat de gevolgen zijn van een technologie die we dan helaas niet kennen. We moeten ons door nano niet laten verblinden.

Beagle heeft ons de weg getoond.

Volg mij.

Eerder verschenen in De Ingenieur nr 2, 2004.