Wat betekenen die principes uit de vorige post nou concreet? Eerst maar even voor de gang van zaken bij vaststellen van programma’s en lijsten.

Een programmacommissie moet uiteraard een coherent geheel presenteren. Maar ze moet ook de meest heikele punten herkennen en daar zelf alternatieven op formuleren (dus niet wachten op protesten uit de partij, waarna het partijbestuur een compromis formuleert). De belangrijkste bespreekpunten staan dus al in het concept-programma, zodat alle leden er meteen kennis van kunnen nemen en niet hoeven te wachten op een amendement uit Groningen of zo.

Voor lijsten geldt hetzelfde. Wanneer de commissie, na alle kandidaten gesproken en besproken te hebben, een voorkeur voor deze of gene heeft, is het haar plicht dat te melden. Tegelijkertijd mag ze haar voorkeur niet opdringen door andere kandidaten af te serveren. De voorliggende keuze is dan helder. Degenen die zich zelf echt in de kandidaten willen verdiepen, krijgen daarvoor de informatie aangereikt. Anderen hebben een eenduidig advies van een commissie die vanuit een democratisch mandaat een voorstel aanreikt.