Als generaal Suharto echt boos werd, begon hij te vloeken in het Nederlands. Ongetwijfeld geleerd tijdens de officiersopleiding van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Daar legde hij de basis voor zijn regime, neerbuigend en paternalistisch naar het volk, in de overtuiging dat hij vanwege zijn verdiensten het volste recht had de juwelen uit het wingewest zelf te houden. Suharto was de laatste koloniale heerser van Indonesië.

In de film van afgelopen donderdag gleed de camera één keer langs zijn portret, net iets te nadrukkelijk terloops om toevallig te zijn. Het hing in het huis van de geile haji en behoorde tot de parafernalia van de hypocrisie waar de jonge hoofdpersoon kennis van nam met een mengeling van verwondering en afgrijzen.

De grote wayangspeler is dood. Maar voor de jongste generatie was hij al een schim uit het verleden.