Een van de plekken waar men zich dezer dagen wel eens achter de oren zal krabben, is de Zweedse Rijksbank, die de Nobelprijs voor Economie uitreikt. Tenslotte heeft dit instituut op grote schaal meegewerkt aan de imagocampagne van de Chicago School of Economics door talloze van haar medewerkers een medaille op te spelden.

Deze school vormt het ideologische bolwerk van het fundamentalistische kapitalisme, dat momenteel zo spectaculair aan het instorten is, met Milton Friedman in de rol van Karl Marx, de stichter van een andere weinig flexibele economische denktrant. Ze zijn allebei dood, dus we kunnen ze de zotheid van hun ideeën niet meer onder de neus wrijven. Maar waar veel ex-communisten openlijk hun fouten beleden hebben, mag van de Chicago School of Economics nu hetzelfde verwacht worden.

Bij alle rumoer mag overigens niet uit het oog verloren worden dat de reële economische situatie in landen met een staatsgeleide economie nog altijd vele malen slechter is dan in het westen, en dat dit door de kredietcrisis ook niet zal veranderen. De vrije markt is een logische consequentie van de democratie, omdat beide het beslissingsrecht van individuen voorop stellen. Dat leidt inderdaad tot een race waarin iedereen het uiterste uit zijn vrijheden probeert te halen. De rol van de staat is het beschermen van de zwakkeren die in deze race tenonder dreigen te gaan, niet het frusteren van de race zelf.

Er zijn genoeg marktmodellen die zich niet op het kapitaal concentreren, zoals die van Friedman en Marx, maar op welvaart. Inmiddels in de maak is een rechtvaardiger vrije markt, begrensd door bijvoorbeeld emissierechten en wellicht ook een Tobin Tax. Duurzaamheid zal een sleutelwoord worden.

De economen uit de duurzame school zitten nog niet dik in de Nobelprijzen. De bekendste, Muhammad Yunus, kreeg hem nota bene voor de vrede in plaats van de economie. Benieuwd wie er over precies twee weken uit de koker van de Zweedse Rijksbank uit de koker komt rollen. (gc)