Erudiet worstelen met William Gaddis

1682

Volgens The Guardian was het misschien wel de grootste Amerikaanse roman van de twintigste eeuw. En hoewel ik nog nooit van William Gaddis’ The Recognitions gehoord had, was ik geïntrigeerd genoeg door het gegeven van een meestervervalser die niet aan de slag gaat voor het geld maar om de wereld van de veertiende-eeuwse Vlaamse meesters te herbeleven.

Wat ik even niet doorhad toen ik het bestelde, was dat het boek bijna duizend pagina’s telde. Het begon goed, met een tragikomische vertelling over de geboorte en jonge jaren van de hoofdpersoon. Daarna verzandde het steeds meer in ellenlange erudiete dialogen op New Yorkse cocktailparty’s.

Om het nog wat complexer te maken liet Gaddis vaak in het midden wie er aan het woord waren. Namen zeiden niets. De hoofdpersoon nam verschillende gedaanten aan, slechts herkenbaar aan zijn spraakgebrek. Personages vloeiden in elkaar over, alleen het thema (dat het onderscheid tussen echt en vals geen scherpe lijn kent) bleef constant. Sommige passages waren goed te genieten, op andere momenten leek Gaddis een poging te ondernemen Finnegans Wake naar de kroon te steken.

Enfin, het heeft me een paar maanden gekost om me erdoorheen te worstelen. Eindconclusie: het is ongetwijfeld een grootse roman, maar vooral vanwege de ingewikkelde intellectuele prestatie die de schrijver heeft neergezet, niet omdat het een soepele leessensatie is.