Gisteren besprak de raadscommissie de startnotitie van het college voor de cultuurplanperiode 2013-2016. De schaduw van veertig miljoen aan bezuinigingen hangt daar uiteraard zwaar boven. Het college volgt een logische lijn: instellingen moeten meer ondernemerschap tonen, efficiënter met hun vastgoed omgaan, meer samenwerken in de back-office. Kortom, allemaal dingen waarvan ik zeg: dikke duim omhoog.

Er zit echter ook een voorstel in waar ook de commissie gelukkig vraagtekens bij zette, namelijk bovenop de bezuiniging nog een extra verschuiving van vierjarige subsidies naar projectsubsidies. Het idee is dat er dan een grotere pot is waar buiten de boot vallende instellingen uit kunnen vissen. Sympathiek bedacht, maar het slaat de plank behoorlijk mis.

Los van de administratieve druk die dat bij dienst en instellingen gaat opleveren, staat dit voorstel namelijk op gespannen voet met het gevraagde ondernemerschap. Dat heeft te maken met de aard van projectsubsidies. Simpel gezegd: als je op een project verlies draait, moet je het zelf oplossen, maar als je winst maakt, moet je die inleveren. Sterker nog, als je winst maakt moet je uitkijken dat gemeente en fondsen er geen verlies van maken.

Dat werkt zo. Stel je maakt op een festival 2000 euro winst. Je maakt een keurige afrekening. Dan zegt de gemeente: u heeft 2000 euro winst gemaakt, dat houden wij in op de subsidie, want die is niet bedoeld om winst van te maken. Het SNS Reaalfonds reageert net zo. Dan moet je van je 2000 euro winst dus 4000 euro inleveren. In de praktijk maken instellingen het geld daarom schoon op, al dan niet met boehoudkundige trucs.

Het gevolg is dat ze het jaar erop niet een potje hebben dat ze kunnen gebruiken om meer risico te nemen, bijvoorbeeld een extra act op het festival boeken zonder zekerheid dat de horeca-inkomsten meestijgen. Omdat dit verschijnsel bekend is, mogen structureel gesubsidieerde instellingen wel geld oppotten. Die kunnen dan ook meer ondernemerschap tonen, want ze hebben kapitaal om de risico’s af te dekken. Extra verschuiving van gelden naar projectsubsidies zet dus een rem op het ondernemerschap, omdat verlies afgestraft wordt, maar winst niet beloond.

Gelukkig valt daar wat aan te doen. Maar dat komt morgen wel.