Zo, al het klimatologische onderzoek kan in de prullenbak, want onderzoek toont aan dat sommige gletsjers in het Karakoram gebergte de afgelopen tien jaar in omvang zijn toegenomen. En laten we eerlijk zijn, als de atmosfeer werkelijk opwarmt door het broeikaseffect, dan warmt ze overal op, dus ook boven de Karakoram. Maar die theorie klopt dus niet.

Allicht komt bovenstaande redenering u enigszins verwrongen over. Dat komt omdat ze verwrongen is. Maar het is tekenend voor de klimaatdiscussie dat gletsjerdeskundige Jonathan Bamber zich onmiddellijk geroepen voelde om te verkondigen dat de Pakistaanse groeigletsjers niet betekenen dat het wereldwijde smeltprobleem minder is geworden. Kennelijk vond hij zo’n defensieve manoeuvre nodig.

De vorige controverse over Aziatische gletsjers kwam voort uit het IPCC rapport van 2007, waarin de claim stond dat de gletsjers van de Himalaya in 2035 helemaal gesmolten zouden zijn. Dat bleek een fout te zijn, die het IPCC in 2010 rechtzette. Die fout, en enkele andere incidenten, werd door klimaatsceptici aangegrepen om de geloofwaardigheid van het complete rapport ter discussie te stellen. De president van het ultraconservatieve Heartland Institute verkneukelde zich: “We are witnessing the end of one of the biggest popular delusions of our age. Thank God it ended before a binding treaty or cap-and-trade legislation were passed.”

Helaas voor het Heartland Institute is het zo ver niet gekomen, maar de klimaatontkenners zijn er wel in geslaagd een factor van formaat te worden. Dat zegt niet zoveel over de wetenschap als metier, maar wel over de wetenschap als maatschappelijk verschijnsel. Het pure feit dat ze in haar algemeenheid als gezaghebbend geldt, maakt haar voor sommige groepen verdacht.

Die basis van wantrouwen is eenvoudig te exploiteren. Je hoeft maar één foutje te vinden (of aannemelijk te maken) of er zijn mensen voor je standpunt te winnen. Heartland doet dat met een goed gevulde kas, onder meer dankzij de olie industrie. In Nederland is het de PVV, een partij die van nature niks met groene onderwerpen heeft, die zich manifesteert als spreekbuis, gewoon omdat trappen tegen gezaghebbende huisjes haar core business is. Daar is een markt voor.

In een wereld waarin gezag of communis opinio per definitie verdacht gemaakt mag worden, zullen klimaatwetenschappers het steeds lastiger krijgen. Bij iedere fout (en er zullen er nog genoeg komen) lopen ze het risico dat het leger sceptici groeit – en deze mensen zijn moeilijk terug te winnen met feiten, omdat ze die wantrouwen. Goed dus dat Jonathan Bamber meteen actie ondernam om de boodschap in de media (‘sommige gletsjers smelten niet’) meteen in het perspectief te willen plaatsen (‘maar de meeste wel’). Het broeikaseffect is een propaganda-issue geworden, en wetenschappers zullen dat moeten meespelen. (sg)