De campagnes moeten natuurlijk nog op gang komen, maar de peilingen (ipsos, hond) laten al maandenlang een stabiel beeld zien van het Nederlandse politieke landschap. De drie regierungsfähige linkse partijen SP, Pvda en GL scoren samen tussen de 55 en 60 zetels. Ook met dieren en piraten erbij komt er op 12 september geen linkse meerderheid. Dus als de SP de grootste wordt, krijgt het een zware kluif aan de formatie.

De vraag is immers wie zo’n links blok aan een meerderheid zou willen helpen. D66 is de favoriet, maar Alexander Pechtold is leep genoeg om zich te realiseren dat hij beter de kingmaker van een middencoalitie kan zijn dan de wingman van een links kabinet. Voor CDA geldt hetzelfde. De VVD staat vanwege haar zetelaantal sterker in onderhandelingen met het linkse blok, maar heeft meer inhoudelijke hobbels te nemen. Bovendien: waarom zou Mark Rutte vice-premier willen worden in een kabinet Roemer?

Over rechts dan? De gevallen coalitie komt zelfs bij aantrekkende peilingen niet terug, omdat niemand meer met de PVV wil samenwerken. Die partij is bovendien aan de verliezende hand, een trend die vermoedelijk zal doorzetten zolang de SP de grootste blijft in de peilingen. Rutte zal het prima vinden dat Roemer in dit stadium aan kop ligt, want de VVD spint er garen bij. Maar een rechts kabinet raapt hij zelfs met SGP en CU niet bij elkaar.

Conclusie: Nederland krijgt een kabinet door het midden. CDA en D66 (samen stabiel op 25 à 30 zetels) doen mee. Hebben zij een voorkeur voor de zekerheid van de VVD of een avontuur met de SP? Zowel inhoudelijk als bestuurlijk ligt de VVD meer voor de hand. Dat levert samen een zeteltje of 65 op, nog altijd niet genoeg. De PvdA is nodig om een meerderheid veilig te stellen. Dat kan ze natuurlijk pas ‘in het landsbelang’ doen als de SP afgehaakt is.

Grote verrassingen daargelaten luidt het scenario na 12 september ongeveer aldus: SP wordt de grootste. Alle partijen bevelen de koningin aan het Roemer over links te laten proberen. Dat mislukt. Het initiatief komt bij Rutte. Die nodigt CDA, D66 en PvdA uit voor gesprekken. PvdA weigert, want zij is “vanwege de verkiezingsnederlaag niet aan zet”. Rutte nodigt Roemer uit. Die komt wel, maar het loopt stuk. Rutte belooft Samsom een smak linkse paradepaardjes om Roemer de ogen mee uit te steken. Samsom gaat overstag. In december gaat het kabinet Rutte II een programma uitvoeren dat verrekte veel lijkt op het lenteakkoord. (sg)