In een fraai vormgegeven longread laat The Economist zien hoe iedere financiële crisis ertoe leidt dat de overheid (en dus de belastingbetaler) steeds sterker betrokken raakt bij het wel en wee van banken. De cyclus is ongeveer als volgt: de banken nemen te grote risico’s en komen in de problemen, de overheid ziet economische rampspoed aankomen en grijpt in met belastinggeld, de banken krijgen strengere regels opgelegd om te voorkomen dat het probleem zich herhaalt, de overheid laat de teugels weer een beetje vieren, de banken gaan zoeken naar manieren om binnen de nieuwe regels de winst te maximaliseren (door risico’s te nemen).

Dat moet stoppen, vindt het liberale weekblad. Als banken zich misdragen, dienen zijzelf de pijn voelen, niet de belastingbetaler. Anders gezegd: de overheid moet minder garanties afgeven en minder snel ingrijpen. De vraag is hoe je dat doet. De meest logische manier lijkt te zijn om ervoor te zorgen dat publiek noodzakelijke infrastructuur niet in het faillissement van een private partij kan worden meegezogen. Zo werkt dat met het wegennet, het elektriciteitsnet (wankel, zie de recente commotie om Alliander), het spoornet en ooit het telecomnet.

De eerste stap zou de heroprichting van de Postbank zijn, een simpele bank die betalingen voor je regelt en waar je spaargeld veilig is, omdat deze bank niet failliet gaat zolang Nederland zelf niet bankroet is. Iedereen met een burgerservicenummer heeft automatisch een Postbankrekening. Je hoeft er niks mee te doen, maar als je eigen bank in de problemen komt, heb je altijd een reserve voor de elementaire bankdiensten.

Hieraan gekoppeld zou de afbouw van het Depositogarantiestel moeten zijn. Deze garantie op spaartegoeden is in de afgelopen crisis juist verhoogd van 30.000 naar 100.000 euro, zodat consumenten en banken minder de gevolgen voelen van door hen genomen risico’s. In principe betalen de banken zelf het stelsel, maar de ondergang van één grote bank in Nederland is genoeg om de rest omver te trekken, dus uiteindelijk zal de staat moeten bijspringen. Laat het dan maar duidelijk zijn: alleen bij de Postbank is je geld veilig (maar krijg je een lage rente).

Op deze manier is de primaire infrastructuur voor consumenten veilig gesteld en zijn ook de risico’s helder verdeeld. Ervan uitgaand dat grote bedrijven in staat zijn hun eigen risicomanagement te voeren, blijft de vraag waaruit een nationale bankinfrastructuur voor het mkb zou moeten bestaan. Suggesties zijn welkom hieronder (discussie bij Sargasso).