GroenLinks en relifobie

Prachtig GroenLinks congres gehad gisteren. Veel mensen gesproken, mooie speech van Jesse Klaver met daarin een minuut stilte voor de gruwelen van Aleppo. Vereerd ook dat ik de partij weer voor een periode mag dienen als lid van de Commissie voor Geschil en Beroep. En toch knaagt er iets.

Discussies over het verkiezingsprogramma hebben zo hun tradities. Bijvoorbeeld amendementen die pleiten voor dumpen van het koningshuis, invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen en voor afschaffing van artikel 23, de vrijheid van onderwijs. Die worden doorgaans netjes weggestemd, de eerste wegens even anachronistisch als het koningshuis zelf, de tweede wegens riskant en onbetaalbaar, en de derde wegens principieel onjuist. Je wilt tenslotte niet te boek staan als een partij die rechten van minderheden probeert af te pakken.

Maar gisteren gebeurde er een ongelukje. Het amendement haalde het. Dat heeft evenveel consequenties als die keer dat afschaffing van het koningshuis het haalde. De fractie ziet ook wel in dat het tegen de principes van de partij indruist (nog los van het praktische punt dat het bijzondere onderwijs door de bank genomen hogere kwaliteit biedt dan het openbare) en zal het hele amendement met liefde vergeten. Het zal vermoedelijk wel tijdens de campagne ingewreven worden. Je hoort DENK al betogen: “De PVV wil gebedshuizen van moslims sluiten, GroenLinks hun scholen.” Maar moslims stemden toch al niet op GroenLinks, dus de schade zal beperkt zijn. Kortom: dit ongelukje herstellen we de volgende keer wel weer.

Monocultuur

Helemaal gerust ben ik er echter niet op. Dat zit vooral in de ondertoon van relifobie in de motivatie van het amendement. Met name dat het een interpretatie van de scheiding tussen kerk en staat propageert, die meer op het Franse model gebaseerd is. Dat wil zeggen: het zoveel mogelijk verbannen van religie uit het openbare leven. Of andersom gesteld: seculieren eisen het openbare leven op en willen dus ook dat het onderwijs volgens hun normen en waarden wordt ingevuld.

Het is een behoefte aan monocultuur waar ik weinig mee heb. Wat mij betreft financiert de overheid deugdelijk onderwijs, ongeacht de grondslag. Die blindheid voor religieuze achtergrond is de pluriforme Nederlandse invulling van de scheiding tussen kerk en staat. De overheid dwingt geen secularisme af, maar geeft zoveel mogelijk ruimte aan haar burgers. Dat is geen vrijheid die “niet van deze tijd” is. Het is de kern van een open visie op de multiculturele samenleving die haaks staat op de confronterende Franse toon.

Waarschijnlijk maak ik me zorgen om niks. GroenLinks is van nature een partij van open denkers. Jongerenorganisatie Dwars, bijvoorbeeld, sloot net een themaweek met een zoekende blik op religie af. Tradities mogen best uitsterven in een progressieve partij. Een amendement om het koningshuis af te schaffen zat er deze keer niet meer tussen. Hopelijk was het ongelukje ook de laatste stuiptrekking van de artikel 23 discussies.

Update: Reactie Fractie:

Het onderwijs is niet van de staat maar van de samenleving (en de ouders). De overheid faciliteert, normeert en financiert alle scholen en hanteert daarbij dezelfde meetlat voor alle scholen.