Rodaan Al Galidi: Hoe ik talent voor het leven kreeg

Als het niet met zoveel gevoel voor humor geschreven zou zijn, was Hoe ik talent voor het leven kreeg van Rodaan Al Galidi een schrijnend boek geweest. En eigenlijk is het dat nog steeds, als je bedenkt dat het de weerslag is van negen jaar wachten in een AZC. Nog altijd beter dan in een Iraakse cel, natuurlijk, maar dezelfde uitzichtloosheid: zal ik ooit weer een vrij mens zijn?

De verteller van de roman is Semmier. Geen alter ego van hemzelf, bezweert Al Galidi, maar een alter ego van vele asielzoekers die er wat van proberen te maken. Een bonte stoet aan karakters trekt voorbij. Fettah die voor alle Nederlanders bang is, Sikri die iedereen bespioneert, Kristi die van Semmier een vader voor haar zoontje probeert te maken, Abdoelwahid die probeert een verblijfsvergunning te bemachtigen door zich als christen voor te doen, Jelena van wie iedereen zich afvraagt waarom ze nog niet door een pooier geronseld is. En er zijn de Nederlandse medewerkers van het AZC, bijna allemaal van goede wil, maar net zozeer gevangen in de regels van de bureaucratie als de mensen die ze moeten bewaken.

Generaal Pardon

Er gebeurt enerzijds niet veel, zoals de bedoeling is in een AZC. Mensen moeten zich melden, koken, roddelen, ritselen dagkaarten voor het ov, vragen of er post is. Af en toe gaat iemand door het lint en komt de politie eraan te pas. Ongeveer eens per jaar pleegt iemand zelfmoord. Semmier probeert naar Duitsland en Noorwegen te vluchten, maar wordt steeds teruggestuurd naar Nederland. Desondanks komt hij in aanmerking voor het generaal pardon dat alle asielzoekers van voor 1 april 2003 in 2007 krijgen.

Hoe het met Semmier daarna afloopt, weten we niet. Van Rodaan al Galidi is bekend dat hij in 2011 de Literatuurprijs van de Europese Unie won en kort daarna zakte voor zijn inbugeringstoets. En dat hij met Hoe ik talent voor het leven kreeg een prachtige roman geschreven heeft, een tragikomedie van bijna 500 bladzijden waar je doorheen vliegt in een tempo waar asielzoekers alleen maar van kunnen dromen.