De Nashville Verklaring is geland in Nederland. Het is een christelijk anti-homopamflet, overgewaaid uit Amerika, waar witte evangelische christenen een rechtvaardiging proberen te vinden waarom ze Trump steunen. Wie over die politieke motivatie meer wil weten raad ik dit essay van dominee Jonathan Martin aan, die knap uitlegt uit welke duistere krochten dit werkje komt. Quote:

Trumpism is a dark, demonic, near mythic embodiment of our collective ego that has infected the church. With the public witness of the Church already shattered, now is not the time to distance ourselves from others even with whom we have serious disagreement with. Instead it is time to feast with them, listen to them, learn from them, pray and cry with them. We have not rightly discerned the body of Christ. The trend toward further schism is not from the Prince of peace, but from principalities and powers who oppose his peaceful rule.

Voor theologen is bij lezing van de stellingen van de verklaring vrij eenvoudig te zien hoe pervers hier met de christelijke traditie wordt omgegaan met als enig doel het trappen naar lgbt’ers. Voor anderen bied ik hier een exegese, stap voor stap, van de oorspronkelijke tekst (in het Engels, Nederlands hier). Zo hoop ik uit te leggen waarom de overgrote meerderheid van christelijk Nederland hiervan walgt. De verklaring is niet zomaar misplaatst of middeleeuws. Ze is boosaardig – en dat is haar opzet. Maar eerst even dit:

Crash course christendom en homoseksualiteit

Hier zijn boeken vol nuances over volgeschreven. Wikipedia biedt een overzicht van de bijbelteksten waarin homoseksualiteit aan bod komt. Die zijn zonder uitzondering afwijzend. Als we ons even beperken tot het Nieuwe Testament staan ze allemaal in de brieven van Paulus, die voortdurend alles en iedereen ervan langs geeft. Naast homofoob was hij ook misogyn. Dat Paulus meermaals zegt dat vrouwen ondergeschikt zijn aan hun mannen, weerhoudt hem er niet van ook meermaals te zeggen dat mannen en vrouwen gelijk zijn in het geloof. Voor wie dat niet gelooft hier een quote uit zijn brief aan de Galaten:

Want door jullie geloof in Jezus Christus zijn jullie allemaal kinderen van God geworden. Want alle mensen die in Christus zijn gedoopt, worden met Christus bedekt. Hij bedekt je zoals een kledingstuk je bedekt. Hierbij maakt het niet uit of je Jood of geen Jood bent, slaaf of vrij mens, man of vrouw. Jullie zijn namelijk allemaal één in Jezus Christus.

Deze teksten zijn de inzet van binnenkerkelijke discussies. Wil je je concentreren op de gerichte veroordelingen of op de algemene genadeboodschap? Denk je dat Paulus categorisch een hekel had aan homo’s of dat hij zou vinden dat een homo die gelooft in Jezus vanzelf een kind van God geworden is? Daar bestaat een heel spectrum van meningen over, maar de discussie neigt steeds meer naar het laatste, ook in orthodoxe kringen. De bezweringsformule die zwaar gereformeerden daarvoor vinden is ‘je mag het wel zijn, maar je mag het niet doen’.

Dat is nog steeds niet heel verlicht, maar het scheidt wel de bijbeltekst, die gaat over seksuele daden, van de seksuele gevoelens. Daar zegt de bijbel niks over. Dat is niet zo gek, want de gedachte dat seksuele handelingen en seksuele identiteit twee verschillende zaken waren, bestond in de tijd van Paulus niet. Het onderscheid is een maatschappelijke ontwikkeling en zwaar gelovigen grijpen die aan om een middenweg te vinden tussen eeuwenoude teksten en de moderne tijd waartoe ze zich willen verhouden. Niet in de laatste plaats gereformeerde homo’s zelf, die noch met hun kerk, noch met hun geaardheid willen breken.

En hier komt de Nashville Verklaring om de hoek kijken. Die is er namelijk specifiek op gericht om seksuele geaardheid te veroordelen, niet omdat men een bijbelse boodschap heeft, maar omdat men (in Trumps Amerika) de liberals wil zieken. Dat doet men met een zorgvuldig opgezette fuik die ik graag voor u ontmantel. Daar gaan we.

Artikel 1

WE AFFIRM that God has designed marriage to be a covenantal, sexual, procreative, lifelong union of one man and one woman, as husband and wife, and is meant to signify the covenant love between Christ and his bride the church.
WE DENY that God has designed marriage to be a homosexual, polygamous, or polyamorous relationship. We also deny that marriage is a mere human contract rather than a covenant made before God.

Dit is op het oog een startpunt dat kan rekenen op brede steun vanuit de traditie. Maar er wordt wel degelijk al voorgesorteerd. Het Oude Testament, waar ook Paulus’ afkeer van homoseksualiteit in het Nieuwe zijn oorsprong vindt, spreekt helemaal niet afkeurend over polygame relaties. Abraham, Jakob, David, Salomo, ze hielden er allemaal meerdere vrouwen op na, die ze even makkelijk weer wegstuurden. Dat valt niet op, omdat polygamie heden ten dage ook buiten de kerk op grote schaal afgekeurd wordt, maar hier wordt alvast een deur dichtgeslagen naar mogelijke Bijbelse argumenten om een wat ruimere blik op Gods bedoeling met het huwelijk te hebben.

Artikel 2

WE AFFIRM that God’s revealed will for all people is chastity outside of marriage and fidelitywithin marriage.
WE DENY that any affections, desires, or commitments ever justify sexual intercourse before or outside marriage; nor do they justify any form of sexual immorality.

Dit artikel gaat dus alleen over heterostellen. Gevoelens en verlangens zijn geen excuus voor seks. Vrij standaard formulering waar men zich massaal niet aan houdt. Van de vrouwen die in de VS een abortus ondergaat is dertien procent evangelisch protestant (pdf). Dat is minder dan het aandeel op de totale bevolking, maar toch een reden om nog even op Paulus te wijzen, die zijn schapen regelmatig vermaant dat ze zelf net zo zondig zijn als de mensen die ze menen te moeten terecht wijzen. Uit de brief aan de Romeinen, direct na de passage waarin hij zich uitspreekt tegen homoseksualiteit (en een heleboel andere dingen):

Maar als jullie een ánder veroordelen, kunnen jullie je eígen slechte gedrag niet goedpraten. Dat geldt voor iedereen, wie je ook bent. Want als jullie vinden dat een ander voor iets streng gestraft moet worden, veroordelen jullie daarmee ook jezelf. Want jullie doen dezelfde dingen als zij!

Artikel 3

WE AFFIRM that God created Adam and Eve, the first human beings, in his own image, equal before God as persons, and distinct as male and female.
WE DENY that the divinely ordained differences between male and female render them unequal in dignity or worth.

De eerste regel is een correcte weergave van een van de twee scheppingsverhalen in het eerste bijbelboek Genesis. De tweede regel is interessant, omdat hier vrij duidelijk de gelijkwaardigheid van man en vrouw geproclameerd wordt. Dat is in Nederland onder de SGP-aanhang nog geen gemeengoed, maar onder evangelische christenen in de VS vrij breed anvaard. Er zijn daar ook veel vrouwelijke predikanten. Daarom wordt hier gekozen voor de liberale Paulus in plaats van de misogyne, want anders zou een fors deel van de eigen achterban afhaken. Selectief shoppen bij Paulus is op zich dus toegestaan in het evangelische wereldbeeld. Dat maakt de keuze voor handhaving van afkeuring van homoseksualiteit enigszins arbitrair, zullen we maar zeggen.

Artikel 4

WE AFFIRM that divinely ordained differences between male and female reflect God’s original creation design and are meant for human good and human flourishing.
WE DENY that such differences are a result of the Fall or are a tragedy to be overcome.

Dit eerste regel bevestigt nog eens wat in artikel 3 al gezegd werd, dat God de mens geschapen heeft als man en vrouw. Het gaat om de tweede. Volgens Genesis is de mens gevallen door te eten van de boom van kennis van goed en kwaad (de bekende episode met de slang). Hij werd verdreven uit het paradijs en moest zich voortaan voortplanten. Dat laat ruimte over om te beweren dat heteroseksualiteit een gevolg is van een misstap, dus niet per se een ideale situatie. Die ruimte wordt hier zonder nadere onderbouwing dichtgetimmerd.

Artikel 5

WE AFFIRM that the differences between male and female reproductive structures are integral to God’s design for self-conception as male or female.
WE DENY that physical anomalies or psychological conditions nullify the God-appointed link between biological sex and self-conception as male or female.

Waar man en vrouw tot nu toe vaag omschreven concepten waren, scherpt artikel 5 ze aan door geslachtsorganen één op één te binden aan zelfbeeld. Daar is, zoals eerder vastgesteld, geen Bijbelse onderbouwing voor omdat zelfbeeld een niet bestaand concept was in de tijd dat die geschreven werd. Ook de tweede stelling (afwijkingen bestaan, maar zijn tegen Gods wil) is uit de lucht gegrepen. Hier begint het te raken aan een tegenwerping die uit liberale hoek: als andere zelfconcepties dan man en vrouw bestaan, hoe kun je dan zeggen dat God het niet gewild heeft? Dat is overigens niet een heel overtuigend tegenargument. Er gebeurt op aarde wel meer dat God niet zo bedoeld heeft.

Artikel 6

WE AFFIRM that those born with a physical disorder of sex development are created in the image of God and have dignity and worth equal to all other image-bearers. They are acknowledged by our Lord Jesus in his words about “eunuchs who were born that way from their mother’s womb.” With all others they are welcome as faithful followers of Jesus Christ and should embrace their biological sex insofar as it may be known.
WE DENY that ambiguities related to a person’s biological sex render one incapable of living a fruitful life in joyful obedience to Christ.

Een kleine barmhartigheid: eunuchen en hermafrodieten hoeven niet geopereerd te worden om deel te hebben aan Gods heil. Er kunnen dus uitzonderingen gemaakt worden op de regel uit artikel 5, maar alleen voor mensen met biologische afwijkingen, die dan liefst een keuze voor man of vrouw moeten maken. Op grond waarvan die barmhartigheid selectief zou moeten zijn, is een raadsel.

Artikel 7

WE AFFIRM that self-conception as male or female should be defined by God’s holy purposes in creation and redemption as revealed in Scripture.
WE DENY that adopting a homosexual or transgender self-conception is consistent with God’s holy purposes in creation and redemption.

In de voorafgaande artikelen is zorgvuldig de val gezet die nu dichtklapt. Enkel een zelfbeeld als man of vrouw is mogelijk. Dat lijkt voor te komen uit de bijbeltekst in Genesis, maar onderweg wordt een aantal keuzes gemaakt die precies hierop aansturen. Die keuzes zijn verdedigbaar, maar niet noodzakelijk. Anders gezegd: het is zeker mogelijk om op basis van de bijbel tot afwijzing van homoseksualiteit te komen (sterker nog, dat is wereldwijd de dominantie visie), maar er zijn ook andere interpretaties mogelijk, zoals in de loop der eeuwen op talloze vlakken gedaan is, bijvoorbeeld op het vlak van polygamie, militarisme en slavernij. Wie in de huidige samenleving vasthoudt aan de ouderwetse interpretatie maakt dus een keuze.

Daar hadden ze het bij kunnen laten. Dan was er niks nieuws onder de zon geweest. Gewoon de traditionele interpretatie van het huwelijk en de rest mag eigenlijk niet. Maar het gaat nog even verder.

Artikel 8

WE AFFIRM that people who experience sexual attraction for the same sex may live a rich and fruitful life pleasing to God through faith in Jesus Christ, as they, like all Christians, walk in purity of life.
WE DENY that sexual attraction for the same sex is part of the natural goodness of God’s original creation, or that it puts a person outside the hope of the gospel.

Die eerste zin klinkt verzoenend: wie zich aangetrokken voelt tot hetzelfde geslacht kan een goede christenen zijn. De voorbode van het gif zit in de tweede zin: het hoort weliswaar niet, maar er is hoop voor voor homo’s. Je voelt al dat er voorwaarden aan zitten te komen.

Fun fact: wie door selectief shoppen een punt wil maken dat het tegenovergestelde beweert van waar de Nashvilleverklaring voor staat, kan die eerste zin gebruiken in een betoog dat conservatieve christenen homo’s omarmen.

Artikel 9

WE AFFIRM that sin distorts sexual desires by directing them away from the marriage covenant and toward sexual immorality— a distortion that includes both heterosexual and homosexual immorality.
WE DENY that an enduring pattern of desire for sexual immorality justifies sexually immoral behavior.

Seksuele immoraliteit (dwz alle seks buiten het huwelijk) is verwerpelijk. En immorele behoeften zijn nooit een rechtvaardiging voor immoreel gedrag. Dat geldt voor hetero’s en homo’s, maar gek genoeg gaat het hierna alleen nog maar over lgbt’ers. Wat aanvankelijk nog enigszins poseert als een tractaat over de zegeningen van het huwelijk tussen man en vrouw, gaat nu toch wel heel erg lijken op een pamflet dat vooral weerzin tegen anderen wil uitdragen. En we zijn er nog niet.

Artikel 10

WE AFFIRM that it is sinful to approve of homosexual immorality or transgenderism and that such approval constitutes an essential departure from Christian faithfulness and witness.
WE DENY that the approval of homosexual immorality or transgenderism is a matter of moral indifference about which otherwise faithful Christians should agree to disagree.

Hier komt de eerste klapper. Niet alleen verwerpt men zelf homoseksualiteit. Men stelt in één moeite door dat wie het wél goedkeurt geen goede christen is. Dat is een frontale aanval op een aanzienlijk omvangrijk ander deel van de kerk. Aan de liberale kant van de kerk is men bereid omzichtig met het onderwerp om te gaan, om de orthodoxe broeders en zusters ter wille te zijn. Dan is het behoorlijk affreus dat je dit terugkrijgt. Daarom regaeert ook een behoorlijk deel van orthodox christelijk Nederland sterk afwijzend: dat ‘agree to disagree’ is voor hen wel degelijk belangrijk (al was het maar vanwege Paulus’ uitspraak over het veroordelen van anderen om hun zonden). Maar goed, dat is nog een institutionele belediging. Het kan erger.

Artikel 11

WE AFFIRM our duty to speak the truth in love at all times, including when we speak to or about one another as male or female.
WE DENY any obligation to speak in such ways that dishonor God’s design of his imagebearers as male and female.

In vrome bewoordingen staat hier: wij zullen niks gunstigs zeggen over anderen dan degenen die zich strikt als man of vrouw beschouwen. Hier valt theologisch heel veel tegenin te brengen. Want zelfs als je hebt vastgesteld dat lgbt’ers zondig zijn en dus je ‘vijanden’ heb je nog de verplichting om je vijanden lief te hebben. Daar is het evangelie meermaals heel duidelijk over. Hier gaat het afwijzen van homoseksualiteit over in haatzaaien.

Artikel 12

WE AFFIRM that the grace of God in Christ gives both merciful pardon and transforming power, and that this pardon and power enable a follower of Jesus to put to death sinful desires and to walk in a manner worthy of the Lord.
WE DENY that the grace of God in Christ is insufficient to forgive all sexual sins and to give power for holiness to every believer who feels drawn into sexual sin.

Bekering is mogelijk. Bedoeld wordt: je kunt genezen van je homoseksualiteit.

Artikel 13

WE AFFIRM that the grace of God in Christ enables sinners to forsake transgender selfconceptions and by divine forbearance to accept the God-ordained link between one’s biological sex and one’s self-conception as male or female.
WE DENY that the grace of God in Christ sanctions self-conceptions that are at odds with God’s revealed will.

Iedereen moet een zelfbeeld als man of vrouw accepteren, stelt de eerste zin. En dan volgt de tweede klapper. Wie dat niet doet heeft geen deel aan Gods heil. Anders gezegd: wie een lgbt-zelfbeeld heeft kan geen christen zijn.

Zo zijn we na zorgvuldig manipulatie van bijbelse concepten aangekomen bij waar het om te doen was: het uitsluiten van lgbt’ers uit de gemeente van Christus, niet om wat ze doen, maar om wie ze zijn. Dat is nieuw – en verwerpelijk.

Artikel 14

WE AFFIRM that Christ Jesus has come into the world to save sinners and that through Christ’s death and resurrection forgiveness of sins and eternal life are available to every person who repents of sin and trusts in Christ alone as Savior, Lord, and supreme treasure.
WE DENY that the Lord’s arm is too short to save or that any sinner is beyond his reach.

Dit is schijnheilig gezwatel. Na zoveel haatzaaierij nog met vrome praatjes over vergeving voor anderen komen aanzetten. Vraag liever zelf vergeving voor wat je allemaal beweerd hebt.

Tot slot

Jonathan Martin, die ik aan het begin van dit stuk aanhaalde, constateert dat de duivel graag uit de Bijbel quote om gelovigen te misleiden. De Nashville Verklaring gaat gepaard met een vuistvol ultrakorte bijbelpassages, die precies zijn uitgezocht om het eigen kwaadaardige betoog te ondersteunen. Dat is op zich geen ongebruikelijke praktijk in de theologie. Maar het is wel een praktijk die erop wijst dat de schrijvers beogen de Bijbel voor hun karretje te spannen. En dan hoor je je als gelovige af te vragen wie het precies is die hier spreekt.

Dit artikel is op 11 januari 2018 aangevuld met een paar verduidelijkende bewoordingen.