Traditioneel is het de overheid die in Zuid-Korea de koers van de economie bepaalt. Door subsidies voor R&D te verstrekken, maar ook door de banken te vertellen welke investeringen de voorkeur hebben. De huidige regering wil een cultuuromslag, maar ingesleten gewoonten verander je niet zomaar, zeker niet als die gewoonten het land in ruim dertig jaar zo hoog de wereldeconomie in gekatapulteerd hebben.
‘Uiteraard kunnen we niet om Samsung en Hyundai heen, maar zij kunnen slechts een klein deel van de jaarlijkse afstudeerders absorberen’, zegt Gitae Shim van het Korea Institute for Advancement of Technology (KIAT), een overheidsdienst die vergelijkbaar is met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). ‘Daarom heeft de regering besloten in te zetten op startups. Dat vergt een heel ander beleid, meer bottom-up georiënteerd. Vroeger hadden we als KIAT top-down beleid. We pikten een onderwerp op en zetten vervolgens projecten uit. Nu leggen we bredere vragen neer bij de markt en zien wie daarop reageert. Bij de beoordeling van R&D-voorstellen letten we vervolgens sterk op het perspectief van werkgelegenheid.’
‘De aanpak verschilt nog wel per agentschap van de overheid, maar het top-down denken is aan het verdwijnen’, vult Shims collega Eun-woo Song aan. Ze wijst erop dat dit ook niet past in de internationale insteek die het R&D-beleid heden ten dage heeft. Zuid-Korea kijkt hiervoor met name naar Europa en Amerika, waarmee diverse overeenkomsten bestaan. Daarin is voor overdreven overheidsbemoeienis weinig plek.
Horizon 2020
Van de internationale contacten wordt veel werk gemaakt. Shim, bijvoorbeeld, woonde drie jaar in Brussel om de lijnen tussen KIAT en Europese evenknieën te onderhouden. KIAT heeft een speciaal programma om Koreaanse bedrijven te ondersteunen die willen deelnemen aan Horizon 2020, het onderzoeksprogramma van de EU. Meer dan de helft van de projecten gaat over ICT, maar ook op het gebied van materialen, energie en biotechnologie draaien de Koreanen mee. Shim: ‘Daarbij gaat het om universiteiten en kleinere bedrijven. De grote bedrijven hebben hun eigen R&D en kloppen niet bij ons aan voor ondersteuning.’
Zuid-Koreaanse bedrijven draaien bijvoorbeeld met 27 projecten volop mee in Eurostars, een onderdeel van Horizon 2020 dat zich richt op innovatie door het mkb. Zo werkt het Koreaanse YMK Photonics samen met het AMC aan een chip voor optische coherentietomografie. Dergelijke projecten leveren directe innovaties op, maar er is ook een breder doel, legt Shim uit: ‘Onze kleinere bedrijven bezitten niet de communicatievaardigheden om zich op de internationale markt te begeven. Zo blijven ze toeleveranciers van Samsung en Hyundai, terwijl ze ook andere klanten zouden kunnen hebben. Dat zou goed zijn voor de werkgelegenheid hier. Daarom moedigen we ze aan om in internationale onderzoeksprojecten mee te draaien. Uit die contacten komen hopelijk ook marktkansen voort.’
Die marktkansen lopen tegenwoordig ook de andere kant uit. Samsung, bijvoorbeeld, is een van de grootste klanten van het Nederlandse paradepaard ASML. Op de ambassade in Seoul zijn twee mensen van het Innovatie Attaché Netwerk van RVO aan het werk om zicht te houden op wat zich technologisch in Zuid-Korea afspeelt en welke kansen dat voor Nederlandse bedrijven en onderzoeksinstellingen biedt. ‘Veel kleine Nederlandse bedrijven proberen technologie te verkopen aan Koreaanse bedrijven’, zegt senior officer Peter Wijlhuizen. ‘TNO heeft hier zelfs iemand in dienst. Koreanen redeneren vanuit wat ze willen maken. Daar ontwikkelen ze dan de technologie bij, of ze kopen die in.’
