De teloorgang van de Lonely Planet

In mijn boekenkast bevinden zich de nodige eerste en tweede edities van Lonely Planet gidsen. Gebutst en gedeukt, omdat ik ze los in mijn daypack had zitten, en soms met thee- en moddervlekken. Binnenin krakkemikige kaartjes, enthousiaste maar soms ook venijnige recensies van bezienswaardigheden, karrevrachten praktische tips en heel veel gezeur over geld.

Lonely Planet was ooit de reisbijbel, geschreven voor en door backpackers. Geen plek ter wereld zo ver weg of LP had er een gids voor. Het voelde als een community. Terug thuis schreef ik uitgebreide mails met correcties en aanvullingen, waarna ik soms mijn naam als ‘contributor’ terug zag in de volgende editie. Een enkele keer kreeg ik een gratis gids toegestuurd voor mijn bijdrage. Ik bewaarde ze om sentimentele redenen.

Tot ik deze zomer naar Tunesië en Algerije wilde en op zoek ging naar een nieuwe gids. De Lonely Planet is oppervlakkiger geworden, maar de kaartjes zijn beter en het persoonlijke geneuzel is eruit. Kortom, de reeks is upmarket gegaan. Zelfs zo upmarket, merkte ik nu, dat er geen gids van de Maghreb meer bestond. Wel voor het populaire Marokko, maar niet voor beide andere landen. Zelfs de verzamelgids voor Afrika was nietzeggender dan de 25 jaar oude die bij mij in de kast stond.

Een vriend hielp me aan een gids uit 1992, die nog verbazingwekkend nuttig bleek. De bezienswaardigheden zijn niet verplaatst, de verlopen hotels uit de koloniale tijd evenmin. Alleen de secties over het openbaar vervoer (altijd mijn favoriet, want nodig voor de planning) waren echt achterhaald. Dat waren vroeger ook altijd al de kwetsbaarste secties. Veel tijd tijdens het reizen gaat op aan het achterhalen van trein- en bustijden.

Not so lonely planet

De tijd van de eenzame planeet is voorbij. Heel veel meer mensen gaan op pad. Ze boeken hun bussen, treinen, hotels en uitjes vooraf. Zo krijgen ze de zekerheid waarnaar ze verlangen – en de nieuwe gidsen sluit bij hun behoeften aan. Ook de doelgroep van die oude gidsen vindt zijn informatie tegenwoordig online, onder meer bij Lonely Planet zelf. Ook ik merk bij mezelf een afnemende behoefte om gewoon op pad te gaan zonder te weten of ik een bed voor de komende nacht zal vinden.

Toch waande ik me in Algerije weer even in vergane tijden. Alleen de sjiekste hotels waren vooraf te boeken. Online treintijden bleken onbetrouwbaar. Het was weer een kwestie van naar het busstation gaan en vragen wanneer de eerstvolgende vertrekt, van een hotel binnenlopen en informeren naar vrije kamers. Mijn gids was verlopen, maar ergens was het toch een vertrouwd houvast.