Lucy Ellmann: Ducks, Newburyport

Ruim twintig jaar geleden las ik Man or Mango van Lucy Ellmann. Een schrijfster om in de gaten te houden, dacht ik toen. Toch vergeten. Tot vorig jaar Ducks, Newburyport op de shortlist van de Booker belandde. Een dikke pil van duizend pagina’s, goeddeels bestaand uit één zin. Het fascineerde me direct, al zag ik er ook een beetje tegenop. Inmiddels heb ik het uit. Wat een indrukwekkende prestatie – en in weerwil van de premisse ook goed leesbaar.

De roman is een stream of consciousness van een nerveuzige huisvrouw in Ohio, die haar gedachten laat gaan over wapenbezit, Amerikaanse filmsterren, poffertjes, haar honden, Donald Trump, maar vooral over haar verhouding tot haar overleden moeder en haar oudste dochter Stacey. Een plot is er niet in de lange opeenvolging van associaties, maar langzamerhand krijg je als lezer wel een beeld van deze vrouw, die een wetenschappelijke carrière heeft laten lopen en nu geld verdient met het bakken van taarten. Tegen het eind gebeurt er zelfs iets waardoor er een thriller-element in het narratief sluipt. Al met al een beklemmend beeld van het hedendaagse Amerika.

Concentratie

Dat is echter niet de hoofdreden waarom ik zo onder de indruk was. Die ligt in de prestatie van Ellmann om duizend pagina’s lang de concentratie vast te houden. Precies blijven schrijven, origineel blijven in de associaties, nauwkeurig gedoseerd telkens iets meer vrijgeven van de karakters. Dat vergt ook iets van de lezer. Ik kon vijftig pagina’s per avond aan. Daarna was bij mij de concentratie op. Aanvankelijk was ik van plan het in vier doses van 250 pagina’s tot me te nemen. Maar de roman greep me zo dat ik bleef lezen.

Het boek werd geweigerd door Ellmanns vaste uitgever wegens WTF. Bij een kleine uitgever werd het alsnog een succes. Critici trokken onder andere een vergelijking met Ulysses, maar daar kon ik niet doorheen komen. Een Nederlandse vertaling zal er niet in zitten, vermoed ik, zowel verkoop- als vertaaltechnisch. Samenvattend: Ducks, Newburyport is een monumentale roman, maar je moet wel een enigszins gevorderde literatuurliefhebber zijn om je tanden in deze kluif te zetten.

Een uitgebreidere versie verscheen bij de Mainzer Beobachter