Met Jakarta heb ik helemaal niets. Vol, vuil en niet bezienswaardig. Ik raad iedereen die erheen gaat aan om meteen de trein naar Bogor te nemen – al is dat tegenwoordig zo goed aan de hoofdstad vastgegroeid. Toch slaagt Philip Dröge (van wie ik eerder Tambora las) er zowaar in iets van zijn liefde voor de stad op mij over te brengen met Moederstad, een verhaal over de moderne stad, de archeologische erfenis van de Nederlanders en zijn voorouders van wie de eerste al vlak na de oprichting van Batavia aan wal ging.

Door die omstandigheid kan Philip Dröge zo’n beetje de complete historie van de stad schetsen aan de hand van zijn familiegeschiedenis. Zo wordt een verhaal dat anders abstract zou blijven ineens heel persoonlijk. Daardoorheen weeft hij een aantal bezoeken aan de moderne stad, waarin hij op zoek gaat naar plaatsen waar zijn verwanten gewoond hebben. En passant komen ook wat andere plekken van belang voorbij – en de constatering dat het oude Batavia behoorlijk onzichtbaar is geworden, maar tegelijkertijd alomtegenwoordig, bijvoorbeeld omdat de infrastructuur van wegen en wijken intact is gebleven.

Status aparte

Dröge houdt de vaart erin door de grote lijnen enkel te schetsen, ten faveure van veel aandacht voor details. Een boek van 400 pagina’s over de geschiedenis van Jakarta zou een veel hogere informatiedichtheid kunnen hebben, maar de auteur heeft de discipline opgebracht om zijn indrukwekkende research niet compleet in het boek te willen laten landen. Petje af daarvoor.

Dit is zo’n boek waarvan ik ongelooflijke zin krijg om zelf ook over Indonesië te schrijven, maar dan juist niet over de Nederlandse invloeden (en ook anders dan de geweldige reportage van Elizabeth Pisani). Batavia was 300 jaar Nederlands, maar grote delen van het land werden pas in de loop van de negentiende eeuw ‘gepacificeerd’ en sommige pas in de jaren twintig en dertig van de twintigste. Atjeh heeft altijd tegengesproken ooit deel te hebben uitgemaakt van Nederlands Indië en heeft ook in Indonesië nog een status aparte. In het overgrote deel van Indonesië is de Nederlandse erfenis futiel. Ja, een boek over Indonesië zonder nadruk op Nederlanders, ook niet om het kolonialisme te veroordelen, dat lijkt me wat.