Zo heet de tweede roman van Walter van den Berg, die zich afspeelt in Osdorp. De hoofdrollen zijn voor de broers Ron en Cor, die elkaar niet zo heel erg mogen. Dat heeft te maken met hun verhouding tot Erik, een ex-vriend van hun moeder, die haar regelmatig in elkaar sloeg.

Walters sterke kant is het volstrekt kaal en emotieloos neerzetten van zijn karakters, in zijn debuutroman ‘De hondenkoning’ en opnieuw in ‘West’. Dat, gekoppeld aan de spanningen, leidt tot een beklemmende sfeer die elk moment gewelddadig kan worden. Heel veel plot heeft ‘West’ niet, al wordt snel duidelijk dat het op een confrontatie tussen beide broers zal uitdraaien.

Een minpunt van de roman is dat Walter (wiens eerste literaire publicatie ik ooit nog eens begeleid heb voor Passionate) aan het eind bezwijkt voor de verleiding om de psychologie van Cor expliciet te maken en bovendien in de mond te leggen van diens vriend Robbie, die eerder in het boek nou niet direct naar voren komt als een groot mensenkenner. Het leidt tot een anticlimax aan het slot van een sterk verhaal.

Een van de voordelen van een zestienurige treinreis uit Budapest terug naar Rotterdam is dat een mens weer eens toekomt aan het lezen van een stevig boek. Het nadeel van dergelijk langdurig geconcentreerd lezen is dat tekortkomingen meer opvallen. Mijn slachtoffer was ‘Shalimar the Clown’ van Salman Rushdie, dat alweer een dik jaar op lezing stond te wachten.

Shalimar the Clown gaat over Kashmir. Het is een nauw verholen allegorie, die een fraaie parallel trekt met de Elzas, een ander grensgebied met eigen karakter dat de speelbal is van twee grootmachten. De psychologische diepgang gaat als altijd bij Rushdie die van een bollywood talkie niet te boven, maar wat een verteller. ‘Shalimar the Clown’ is 400 pagina’s over elkaar buitelende anekdotes, fraaie karakters, een ingenieus plot en een spannend slot. Inderdaad, om in één ruk uit te lezen.

Waar een mierenneuker als ik dan over valt is technische foutjes als een Duitse radar in de oorlog op een plek waar die toen nog niet bestond (terwijl Rushdie op dezelfde pagina ironisch genoeg een betoog over anachronismen houdt) en een fout in een chemische formule. Daar staat dan tegenover dat ik zonder de concentratie van de trein waarschijnlijk over de referentie aan Miami Vice had heen gelezen, in het karakter van Isidore ‘Zizzy’ Brown, de incompetente advocaat van Shalimar.

Op 30 april 1975 sloot de Tsjechoslowaakse geheime dienst de dierentuin van Dvur Kralove af van de buitenwereld en overzag de slacht van Europa’s grootste kudde giraffen, bijna vijftig in getal. Dit historische gegeven staat centraal in de debuutroman ‘Giraffe’ van Jonathan Ledgard, die de dieren volgt van hun vangst in Afrika tot hun gruwelijke dood.

Het boek komt langzaam op gang, maar slaagt erin een dromerige sfeer op te roepen, waarin de absurditeit van een Boheemse giraffenkudde zich vermengt met het al even absurde als troosteloze leven onder het communistische regime. Ledgard betoont zich hierin een discipel van Bohumil Hrabal, zij het dat zijn verhaal nogal humorloos is.

Hoewel overladen met lof in Engeland en Amerika valt er wel wat af te dingen op ‘Giraffe’. Met name Ledgards neiging om te laten merken hoe goed hij de affaire wel niet geresearched heeft, gaat af en toe tegenstaan. Maar de zestig pagina’s bloedbad waar het boek mee eindigt, grijpen je bij de strot en laten niet meer los.

‘Witte veder’ heet de tweede verhalenbundel van de jonge Rotterdamse schrijfster Sanneke van Hassel, waarvan binnen een paar maanden een tweede druk het licht zag. Net als bij haar eerste bundel, ‘IJsregen’, beschrijft ze kleine taferelen in een precieze maar ook enigszins risicoloze stijl met veel korte zinnen.

Een oude bokser die liever niet bij zijn vrouw zit, een vrouw die voor het eerst naar een hamam gaat, een zwangere vrouw geplaagd door angsten, een jonge homo die niet uit de kast durft te komen. Van Hassel zet ze met een paar zinnen neer en ze gaan leven.

Toch begint zo halverwege de bundel iets op te vallen. Alle verhalen hebben ruwweg dezelfde plot. Er wordt een personage geïntroduceerd, een eenling. Die gaat interacteren met anderen, wat leidt tot een pijnlijk moment. De eenling trekt zich dan weer in zichzelf terug. Sanneke van Hassel is een groot talent, maar wil ze verder groeien, dan zal ze haar veilige vierkante millimeter moeten verlaten.

Vandaag verschijnt ‘Diary of a bad year‘ van nobelprijswinnaar J.M. Coetzee. Het is een gewaagde mengvorm van essays en een roman, die vooral om de essays, of eigenlijk columns de moeite waard is. Coetzee beheerst de kunst om de vinger op de zere plek te leggen tot in de puntjes.

In een van die essays legt Coetzee een interessant verband tussen de vooruitgang van de wapentechnologie en de opkomst van zelfmoordaanslagen. In vroeger tijden bestreden legers elkaar op het slagveld. Er bestond zelfs zoiets als waardering voor dappere daden van de tegenpartij. Daar waar de technologische mogelijkheden van de twee partijen verder uiteen lopen, wordt het ook moeilijker begrip te hebben voor elkaars strijdwijze. De Amerikaanse en Israelische legers in het Midden-Oosten zetten technologie in om slachtoffers aan de eigen kant zoveel mogelijk te voorkomen, maar toch veel tegenstanders ‘uit te kunnen schakelen’.

Lees verder Coetzee over zelfmoordaanslagen

David Mitchell is een Britse auteur over wie al de nodige loftuitingen zijn uitgestort. Alle reden dus om nieuwsgierig te zijn naar zijn bekendste boek, ‘Cloud Atlas’ (uit 2004), vooral omdat het thema pacifisme is, een onderwerp dat mij meer dan gemiddeld aanspreekt. En inderdaad, in één ruk en met bewondering uitgelezen.

‘Cloud Atlas’ weeft op vernuftige, zij het soms wat geforceerde wijze zes verhalen door elkaar, waarvan er vier zich in het verleden afspelen en twee in de verre toekomst. Mitchell maakt daarbij een cirkel. De situatie op de Chatham eilanden bij Nieuw Zeeland in 1850, waar de oorspronkelijke bevolking onder slavernij gebracht is door vijandige maori’s (het vroegste verhaal), lijkt verdacht veel op het postapocalyptische Hawaii (het laatste verhaal).

Lees verder De vorm van David Mitchell