Aanbevolen romans en novellen

Boeken, boeken, boeken (foto:flickr/duncan)

Ik houd van fictie die zich net iets buiten de gebaande kaders beweegt. Dat betekent vooral veel buitenlandse literatuur. Een paar favorieten: Yuri Herrera, Paul Auster, Michael Chabon, naast het klassieke werk van Gabriel Garcia Marquez, John Steinbeck, Franz Kafka en Fjodor Dostojevski. Hedendaags Nederlands: Esther Gerritsen, Anjet Daanje en Manon Uphoff.

In deze categorie staan de romans, novellen en andere fictie die ik de moeite waard vind om (kort) aan te bevelen. Elders staan ook mijn recensies van populair wetenschappelijke boeken.

Orhan Pamuk

Literatuur

In de zomer van 2005 voer ik met een vrachtboot van Haifa naar Athene. Aan boord viel werkelijk helemaal niks te beleven; ik mocht ook maar op een paar plekken komen. Gelukkig had ik ‘Sneeuw’ van Orhan Pamuk. Het boek hield me stevig in de greep, van het naturalistische begin tot het absurde eind. Terrorisme, hoofddoekjes, fel nationalisme, alle explosieve onderwerpen van het hedendaagse Turkije passeerden de revu. En daartussendoor speelde ook nog eens een tragische liefdesgeschiedenis. Het was zo absorberend dat ik weinig oog had voor de passerende Griekse eilanden.

‘Sneeuw’ is Pamuks meest toegankelijke roman. De andere zijn taaier leesvoer. Het leest langzaam, want Pamuk vergt veel concentratie van zijn lezers, maar als je de laatste bladzijde omslaat, heb je wel iets substantieels achter de kiezen. Mijn favoriet is ‘Het nieuwe leven’, ook een liefdesgeschiedenis, maar tegelijkertijd een verwarrende zoektocht naar identiteit. Als lezer raak je de logische draad al snel kwijt en toch blijft het fascineren.

Ongetwijfeld zal het gedoe om zijn persoon hebben meegespeeld bij de toekenning van de Nobelprijs vandaag, maar laat niemand vergeten dat hij ook een echt groot schrijver is.

12 oktober 200622:59orhan pamuk

Geen daden maar woorden

Literatuur, Rotterdam

Gisteravond en vandaag de tiende editie van het festival Geen Daden Maar Woorden in de Rotterdamse Schouwburg. De sfeer wordt meer en meer bepaald door de muziek, niet door de literatuur, maar dat betekent niet dat er geen interessante literaire dingen meer gebeuren.

Zo weet Sander Alt ieder jaar weer te boeien met een korte animatie naar aanleiding van een gedicht. En de zeventienjarige Vicky Francken las gedichten voor alsof ze al jaren op het podium staat. Het festival is misschien wat minder avontuurlijk dan in de beginjaren van GDMW, maar het is inmiddels wel uitgegroeid tot een evenement waar je als literair geïnteresseerde Rotterdammer geweest moet zijn.

30 september 200622:59

Sitting Bull @ Bunker Hill

Literatuur

Na een half jaar van vooral veel politieke inspanningen werd het tijd voor iets anders. Dus dan is het leuk als aan het eind van een weekje lappenmand Bunker Hill nr 33 op de mat valt, met weer eens een literair verhaal van mijn hand. Dat was lang geleden. Aan veel meer dan af en toe een essay voor mijn ‘eigen’ Passionate was ik de afgelopen jaren niet meer toegekomen.

‘Sitting Bull’ gaat over David, die laat aankomt in Cheyenne, Wyoming, en dan nog even een hamburger gaat eten. Hij belandt aan een tafeltje met Belle, die ook in vijf minuten kan overbrengen wat er mis is met haar leven. Beetje treurig wel, maar ik vind David en Belle er juist zo sympathiek van worden.

26 juni 200622:59

Imaginary homelands

Literatuur

Eindelijk weer eens tijd gehad voor een fatsoenlijk boek. ‘Imaginary homelands’ is een bundel essays van Salman Rushdie uit de periode 1981-1991, dus grotendeels voordat hij wegens ‘The satanic verses’ een fatwa aan zijn broek kreeg van ayatollah Khomeini. De bundel bevat vooral veel recensies van andermans werk, zowel romans als films, maar ook een aantal nog altijd actuele beschouwingen over racisme en vrijheid van meningsuiting.

Quote: ‘If you are liberal, you say that black people have problems. If you aren’t, you say they are the problem. But the members of the new colony have only one real problem, and that problem is white people. British racism, of course, is not our problem. It’s yours. We simply suffer from the effects of your problem.’

‘Imaginary homelands’ eindigt met een aantal essays over religie. Rushdie legt uit hoe ‘The satanic verses’ staat in een kritische traditie binnen de islam, haalt uit naar de fanatici maar evengoed naar contra-fanatici die de hele moslimgemeenschap in het verdomhoekje proberen te duwen. Een goede herinnering dat de ontwikkelingen in de wereld na 11 september 2001 niet radicaal veranderd zijn, maar slechts geïntensiveerd.

16 juni 200622:59

Als je van het meisje van Milwaukee houdt

Literatuur, Rotterdam

Het Antwerpse Letterenhuis, waaraan ik dit weekend een bezoekje bracht, is in de eerste plaats het belangrijkste archief van de Vlaamse letteren, met een mooie tentoonstellingsruimte waar je onder andere handschriften van Paul van Ostaijen en Willem Elsschot kunt zien (en over een poosje waarschijnlijk de laptop van Tom Lanoye). Daarin lijkt het op het Letterenkundig Museum bij de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.

Ongemerkt begint ook in Rotterdam een Letterenhuis te ontstaan, zij het van volledig andere aard. Arminius, de Remonstrantse kerk in het museumpark, is in de eerste plaats een podium. Maar er zitten inmiddels ook literaire organisaties, een uitgever en zelfs een auteur in het pand. Misschien wordt het tijd om eens na te denken over een kleine permanente tentoonstellingsruimte erbij. Want de Rotterdamse literaire traditie mag dan beperkt zijn, er valt genoeg te etaleren.

28 mei 200622:59

Café Blaman

Literatuur, Rotterdam

Ja. Ja. Ja. Nee. Met die tekst stal Fred van der Hilst de show tijdens de heropvoering van het boekentribunaal tegen ‘Eenzaam Avontuur’, de roman van Anna Blaman, uit 1949. Tegenwoordig komt het vooral komisch over, maar indertijd moet het schrijnend geweest zijn, zo vlak na de oorlog, een aanklacht tegen ‘Entartete’ kunst. Blaman werd volkomen de grond ingeboord door collega-auteur Albert Helman, en dat in de vorm van een rechtbankzitting. Gelukkig had ze destijds zelf de tegenwoordigheid van geest gehad om de vertoning niet bij te wonen.

De vertoning van vanavond in Arminius, georganiseerd door het Letterenhuis, was een nauwgezette reconstructie met een locale sterrencast. Speciale vermelding verdient nog Gerard Cox, die met zichtbaar genoegen een Amsterdamse boekverkoper neerzette. En Laurens Abbink Spaink, die in de zaal de rol van rumoerig publiek vertolkte. Mooie combinatie van literair erfgoed en vermaak.

16 mei 200622:59

Pram is dood

Literatuur

Vandaag is Pramoedya Ananta Toer overleden, de voornaamste schrijver van Indonesië. Iedere literatuurliefhebber die niet de eerste drie delen van zijn Minke-cyclus gelezen heeft, moet zich schamen. Maar los van zijn literaire kwaliteiten (hij heeft enige hang naar sentimentaliteit) verdient hij vooral bewondering om zijn vasthoudendheid.

Al die verloren gegane manuscripten, vijftien jaar strafkamp, geen bewegingsvrijheid – en toch maar blijven schrijven. Of spreken. De Minke-cyclus vertelde hij eerst aan zijn medegevangenen op het Molukse eiland Buru. Pas veel later verscheen het op schrift. Met Pramoedya Ananta Toer is een geëngageerd politiek schrijver heen gegaan.

30 april 200622:59

Berberspecial

Literatuur, Rotterdam

Deze avond presenteert Passionate zijn berberspecial in hotel New York, met de hele top van schrijvende Mocro’s, zoals Abdelkader Benali, Said el Haji, Khalid Boudou en Mohamed Benzakour. Beetje luisteren naar voordrachten en interviews, maar vooral bijpraten met bekenden. Door de verkiezingen ben ik toch een beetje uit het culturele wereldje geraakt. Wat niet betekent dat er niet over politiek gebabbeld wordt. Ik mag vertellen waar ik denk dat het heen gaat en zeg: een coalitie van PvdA, CDA en VVD.

18 maart 200623:59

Orhan Pamuk

Literatuur

De Turkse schrijver Orhan Pamuk heeft vandaag te horen gekregen dat zijn rechtszaak voorlopig verdaagd is. Hij zou zich moeten verantwoorden omdat iets hardop gezegd heeft dat nationalistische Turken liever niet horen, namelijk dat hun land verantwoordelijk is voor een van de grootste systematisch slachtpartijen van de moderne geschiedenis, die op de Armeniërs in 1915 (achtergrondinfo daarover hier).

Pamuk staat bekend om briljante, maar behoorlijk ingewikkelde romans, al worden zijn boeken in de loop der jaren steeds toegankelijker. ‘Sneeuw’, absoluut zijn belangrijkste tot nu toe, speelt zich af in Kars, in het Armeense gebied van Turkije. Tegen een decor van fundamentalisten, meisjes met hoofddoeken, een nationalistische staatsgreep en heel veel sneeuw probeert een schrijver zijn jeugdliefde terug te winnen. Boeiend in alle opzichten en bovendien een diepgaande zoektocht naar een moderne Turkse samenleving, die in de rechtszaak een fikse tegenslag heeft getroffen.

16 december 200523:59orhan pamuk

Sub Urban wintervertellingen

Literatuur, Rotterdam

Onlangs verschenen twee verhalenbundels bij de Rotterdamse uitgeverij Douane. ‘Sub Urban’, verschenen ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van Passionate, bundelt twaalf jonge auteurs uit de stal van dat tijdschrift. ‘Vier Rotterdamse wintervertellingen’ bevat verhalen van vier (sic) auteurs, van wie er twee ook in de eerste bundel staan. Dat geeft al een beetje aan dat de bundels aan elkaar verwant zijn. Het zijn allemaal zeer aardse vertellingen, al verschillen ze onderling sterk.

Juist de twee ‘dubbelaars’ laten de uitersten zien. Laurens Abbink Spaink voert troosteloos geweld op, terwijl Sanneke van Hassel haast dromerig schrijft. Toch blijft er na lezing van beide bundels iets steken. Prima verhalen allemaal, niks aan op te merken, maar ook nogal risicoloos, zowel stilistisch als inhoudelijk. Iets meer lef had geen kwaad gekund bij een jonge garde die toch geacht mag worden de hemel te willen bestormen.

12 december 200523:59