Gisteren werd dan eindelijk het forensische rapport gepresenteerd over de beerput van acht miljoen in het voormalige WaterFront pand. Helaas mag ik het rapport zelf niet inzien, maar de samenvattende brief van het college aan de raad (pdf) is al schokkend genoeg. Er werd geen huur betaald, maar wel kwistig bij de gemeente gedeclareerd voor niet uitgevoerde verbouwingen. Tenminste twee ambtenaren hebben actief aan de fraude meegewerkt, negen anderen zijn in elk geval passief betrokken geweest. Leidinggevenden die lont roken, vroegen niet door. De meest verbijsterende alinea uit de collegebrief is echter deze:

Het rapport van SVB Forensics BV geeft een feitelijk antwoord op de vraag wat er is gebeurd en hoe het heeft kunnen gebeuren. Er is nadrukkelijk aan de faciliterende ambtenaren van de afdeling Vastgoed gevraagd naar de reden of motief achter hun handelen. Op die vraag hebben de onderzoekers geen antwoord gekregen. In de gesprekken en uit het digitaal onderzoek zijn geen doorslaggevende feiten of omstandigheden naar voren gekomen die het motief voor hun handelen inzichtelijk maken. Deze vraag hangt als een mist over het rapport en maakt de uitkomsten op dit punt buitengewoon onbevredigend.

Dat haalt een streep door het vermoeden dat ik altijd gehad heb, namelijk dat de vastgoedcrisis ten grondslag lag aan de handelswijze van de gemeente. Het Vastgoedbedrijf (indertijd: OBR) was daardoor immers in financieel zwaar weer gekomen en had dus behoefte aan een opgepoetste balans. Daartoe moet je je panden zo hoog mogelijk waarderen en voor zoveel mogelijk verhuren. De gemeente had als beleid altijd dat verbouwingskosten in de huur verrekend werden, ongeacht of de waarde van het pand erdoor gestegen was. En onbetaalde rekeningen kun je op de balans laten staan, zodat het lijkt alsof dat pand meer waard is geworden en meer opbrengt.

Als dat het motief was geweest, zou het echter boven water gehaald zijn in dit rapport. Er lag dus geen systeemdruk aan het gehannes ten grondslag. Evenmin zijn de ambtenaren er collectief ingeluisd door vader en zoon Kan, de huurders. Ze hebben actief meegewerkt door informatie achter te houden en collega’s om de tuin te leiden. Het college wil gezien het juridische vervolg terecht niet speculeren, maar ik kan natuurlijk wel één en één optellen.

Lees meer Maar wie initieerde de fraude bij WaterFront?