Blogs voor Geen Commentaar

Wat is het voorbeeld van Tunesië?

1710

Voor het eerst in de geschiedenis heeft een Arabisch land een revolutie meegemaakt. Er waren wel coups die als revolutie werden voorgesteld, maar wat de afgelopen dagen in Tunesië gebeurde is uniek: een volksopstand die tot de verdrijving van een despoot leidt. Natuurlijk leidt dat tot nervositeit bij andere Arabische leiders, in het bijzonder bij de Libische leider Muammar al-Gadaffi.

Maar wat is nu precies de les die van het Tunesische voorbeeld uitgaat? Vanuit westerse ogen natuurlijk dat je een bevolking niet eeuwig onder de duim kunt houden. Hopelijk krijgt Tunesië nu een democratie, waarbij het volk de macht in eigen handen krijgt. Arabische leiders zien echter iets anders. Tunesië geldt als een van de meest liberale Arabische samenlevingen, met relatief veel rechten voor vrouwen en een hoog opgeleide bevolking. Het laten vieren van de teugels lijkt te worden beloond met verlies van macht.

In de komende dagen zal dan ook niet alleen de toekomst van Tunesië bepaald worden, maar ook de beleidsontwikkeling in andere Arabische landen. Westerse landen als Frankrijk, die de verdreven president Zine al-Abidine Ben Ali kort geleden nog prezen om de stabiliteit van zijn regime, laten nu hun ware gezicht zien: zijn familie is niet meer welkom en zijn bankrekeningen worden in de gaten gehouden. Als Tunesië een werkelijke stap vooruit zet, valt te hopen dat het geen negatieve gevolgen heeft voor de buurlanden. (gc)

De haat jegens oliemaatschappijen

1692
Een voormalig Shell-directeur legt uit waarom wij een hekel hebben aan de oliemaatschappijen. Het blijkt vooral een politiek pamflet voor duurzame energievoorziening met een nadruk op regelgeving zoals in de bankensector.

De uitgever heeft het natuurlijk goed begrepen: het aantrekkelijke aan ‘Why we hate the oil companies’ is de naam van de auteur, John Hofmeister, voormalig topman van de Amerikaanse tak van Shell. En om meteen maar een mogelijk misverstand te ontzenuwen: Hofmeister heeft geen hekel aan zijn oude baas. Hij begrijpt waarom mensen een hekel hebben aan oliemaatschappijen, maar betoogt dat een eenzijdig boze focus op niet altijd even handig opererende bedrijven de aandacht afleidt van het werkelijke probleem. Hoe gaan we als maatschappij de energievoorziening voor de toekomst zekerstellen?

Lees verder De haat jegens oliemaatschappijen

Het oude liedje van de hulp

1691

Dik tien jaar geleden was Eveline Herfkens (PvdA) minister van ontwikkelingssamenwerking. Zij besloot het aantal landen dat hulp ontving drastisch terug te brengen, tot een stuk of negentien. Nu is het een staatssecretaris die over het onderwerp gaat, Ben Knapen (CDA). Een van zijn belangrijkste voornemens: het aantal landen terugbrengen tot onder de 16. Het zijn er nu 36, terwijl Herfkens er 22 achterliet.

Een tweede oud refrein is dat de hulp meer ten dienste moet staan van het Nederlandse bedrijfsleven. Minder onderwijs en gezondheidszorg, meer infrastructuur en andere ‘harde’ investeringen. De multinationals zelf krijgen overigens steeds meer oog voor de softe kant in de arme landen waar ze opereren. De relatie met ontvangende landen moet minder eenzijdig, zegt Knapen, ongeveer het argument waarom ‘ontwikkelingshulp’ ooit omgedoopt werd in ‘ontwikkelingssamenwerking’, zonder dat er wezenlijk iets veranderde.

Kortom, in de afgelopen tien jaar heeft in elk geval het Nederlandse beleid op dit terrein weinig ontwikkeling doorgemaakt, en te vrezen valt dat dat ook de komende jaren niet het geval zal zijn. En dat terwijl de WRR eerder dit jaar nog een steekhoudend voorstel tot hervormingen deed, waarin meer nadruk ligt op het geven van eerlijke kansen aan arme landen op de wereldmarkt, bijvoorbeeld in de sfeer van handelsvoorwaarden en maatregelen tegen belastingontduiking en corruptie. (gc)

Nog maar eens: PVV en geweld

1687

Je kijkt er nauwelijks meer van op: weer een kamerlid van de PVV in opspraak. Deze keer is het Eric Lucassen, die door buren beschuldigd wordt van intimidatie en bedreiging. Het is natuurlijk mogelijk de beschuldigingen meteen uit te leggen als onderdeel van een linkse hetze tegen de PVV (het staat tenslotte in de media), maar het patroon begint zich zo onderhand wel erg op te dringen.

Des te saillanter is het natuurlijk dat daags te voren Afshin Ellian, u kent hem wel, een vlammend stuk in de papieren NRC schreef waarin hij uitlegde dat de PVV niet fascistisch genoemd mocht worden, omdat Mussolini zich vanaf het begin gewelddadig opstelde, terwijl Geert Wilders nadrukkelijk alle geweld verwerpt. Daar heeft Ellian absoluut een punt. Ook nu met Lucassen belooft Wilders de zaak tot de bodem uit te zoeken. Aangezien de PVV geen democratische partij is en Wilders’ wil dus wet, mag je zijn woorden dus als norm nemen voor de ideologie van de partij (even aannemend dat hij er niet zijn eigen soort taqiyya op nahoudt als het om geweld gaat).

Toch zou Wilders zich eens kunnen afvragen waarom het juist zijn partij is die kennelijk agressieve lieden aantrekt. Het kan aan de zwakke partijstructuur liggen, waardoor meer rotte vissen door de mazen van het net glippen. Maar je kunt niet uitsluiten dat het Wilders’ ideologie is, die een grote aantrekkingskracht uitoefent op mensen die graag andere middelen dan argumenten inzetten bij het beslechten van onenigheid. Dan is de PVV misschien geen gewelddadige partij in origine, maar loopt ze wel het risico dat te worden als Wilders’ onderdanen meer voor het zeggen krijgen.

En dat werpt dan weer een ander licht op de door Wilders zo ongewenste democratisering van zijn partij, waar een van zijn kamerleden met losse handjes, Hero Brinkman, juist voorstander van is. Zonder de discipline die Wilders hen probeert op te leggen, loopt de PVV een reëel risico af te glijden in de richting die Ellian ontkent. (gc)

Dollar, euro, yuan en de race omlaag

1686

De Amerikaanse centrale bank gaat nog eens 600 miljard dollar aan staatsobligaties kopen (populair gezegd: ze zetten de geldpers aan). De injectie moet de economie een oppepper geven, maar oncontroversieel is de maatregel niet. Als er meer geld in omloop komt, wordt het minder waard, zo luidt immers een economische wet. Inflatie loert. Dikke kans dat de maatregel tot in Europa en China voelbaar is.

Voor de kredietcrisis toesloeg daalde de dollar gestaag tegenover de euro, vanwege het enorme Amerikaanse begrotingstekort. De yuan was chronisch ondergewaardeerd, maar daar viel weinig aan te doen, omdat China geen vrije economie heeft en de wisselkoers een politieke aangelegenheid is. De Chinezen zorgden zo dat ze hun producten voor westerse begrippen goedkoop konden maken. Het heeft zo zijn voordelen om een ongunstige wisselkoers te hebben.

Lees verder Dollar, euro, yuan en de race omlaag

Bahrein doet democratisch stapje terug

1683

De bewoners van het eilandstaatje Bahrein zijn voor zeventig procent sjiitische moslims. De rest, inclusief de koning, is soennitisch. Kortom, niet de ideale omstandigheden voor een absoluut vorst om democratie in te voeren. Toch was dat precies wat Hamad ibn Isa Al Khalifa in 2002 deed. Er kwam een parlement met twee kamers. Het Hogerhuis werd in zijn geheel door de koning benoemd, maar het Lagerhuis kwam via eerlijke verkiezingen tot stand, waaraan ook vrouwen mochten meedoen. De sjiieten vertrouwden het niet en boycotten de verkiezingen, met als gevolg dat de koningsgetrouwen het voor het zeggen hielden.

Gisteren waren er voor de derde keer verkiezingen. De sjiieten hadden in 2006 wel meegedaan en waren meteen de grootste partij geworden met 17 van de 40 zetels. Verdere groei was waarschijnlijk. En hoewel de koning via het hogerhuis alle wetgeving controleert (sterker nog, ‘koninklijke besluiten’ hoeven niet eens langs het parlement), werd hij toch nerveus. Want hoe tandeloos een parlement ook is, hinderlijk blijft het, al was het maar omdat die types die je op je buitenlandse reizen tegenkomt de volksvertegenwoordiging wél heel serieus nemen.

Lees verder Bahrein doet democratisch stapje terug

Turkse democratie heeft nog een lange weg te gaan

1670

Slecht nieuws voor Ayaan Hirsi Ali: de Turken hebben gestemd voor een nieuwe grondwet, die henzelf meer macht geeft en het leger minder. Westerse leiders hebben de Turken gefeliciteerd, want hun grondwet voldoet zo meer aan westerse normen.

Het pleit is echter nog niet beslecht voor de islamitische AKP partij, het CDA van Turkije, analyseert Al Jazeera in een verhelderend stuk over de machtsstrijd achter de schermen. Rechters mogen niet langer uitsluitend hun vriendjes als collega’s benoemen, maar zie die cultuur maar eens te doorbreken, want alle competente rechters zijn binnen dat systeem opgeleid.

Ook de rechten van Koerden zijn niet zeker gesteld, niet in het minst omdat de Koerden het referendum boycotten: ze vonden dat het voorstel niet ver genoeg ging (maar de AKP kon niet verder gaan, om het risico te vermijden dat nationalistische Turken er om die reden tegen zouden stemmen). Kortom, de nieuwe Turkse grondwet is slechts een stapje in een eindeloos proces, geen grote mijlpaal – en dat is in zichzelf alweer een teken dat de democratisering van Turkije nog een lange weg te gaan heeft. (gc)

Het bommetje van Ab Klink

1667

Ab Klink doet niet meer mee. In een brief aan partijbestuur en fractie analyseert hij rechtlijnig dat Geert Wilders geen betrouwbare partner is. Dit is de cruciale passage uit de brief:

“Hij [Wilders] stelde bij de komende presentatie van het akkoord met een volstrekt en totaal(!) ander verhaal te komen dan de VVD en het CDA. Hij raadde de collega’s aan om op dat moment maar een andere kant op te kijken en voorspelde dat de hoofden van de coalitiepartners rood zouden kleuren. Een samenbindende visie zou echt niemand hoeven te verwachten.”

Anders gezegd: Wilders zal weliswaar zijn fractie op het juiste moment ‘voor’ laten stemmen, maar zich verder voortdurend publiekelijk distantiëren van het kabinet, dat ondertussen bij de eigen achterban minder populaire anti-moslimmaatregelen moet doorvoeren. Kortom, Wilders stelde een rattenstreek in het vooruitzicht.

Machtspoliticus Verhagen heeft dit ongetwijfeld als een machtsspel willen uitvechten. De streng gereformeerde Klink is meer van de principes, al legt hij zijn bommetje onder de formatie ook, omdat hij denkt dat het kabinet praktisch niet werkbaar zal zijn. Klink legt tevens een bommetje onder het CDA door als volgt uit de school te klappen:

Lees verder Het bommetje van Ab Klink

Maxime Verhagen neemt Wilders in de tang

1664

Nederland koerst nog altijd af op een gedoogkabinet. Het rommelt weliswaar in het CDA, maar Maxime Verhagen is woordkunstenaar genoeg om met een akkoord naar buiten te komen waarin op het eerste gezicht geen onvertogen woord staat. Daarmee overtuigt hij zijn fractie en het CDA-congres: “Geert zegt misschien minder frisse dingen (en daar zal ik hem stevig op aanspreken), maar het daadwerkelijk te voeren beleid is CDA-beleid.” Het zou nog waar zijn ook.

Maar dan moet er geregeerd worden. Opiniemakers houden het erop dat Wilders het kabinet zal gijzelen, maar is dat ook zo? Er is reden genoeg om aan te nemen dat precies het omgekeerde het geval zal zijn: het CDA neemt Wilders in de tang en Job Cohen kijkt lachend toe.

Het begint er al mee dat Wilders in zijn drang om te regeren veel meer bezuinigingen zal moeten slikken dan hij en zijn achterban willen. Als compensatie eist hij extra harde anti-immigratiemaatregelen. Die krijgt hij, met steun van de VVD. Het CDA protesteert, er wordt wat water bij de wijn gedaan en ten slotte sneuvelt het voorstel in de Eerste Kamer, waar het kabinet geen meerderheid heeft, als er al niet een paar CDA-dissidenten in de Tweede Kamer volhouden dat ze het kabinet steunen, maar dit te ver vinden gaan. Simpel gezegd: het CDA heeft een hele cascade aan machtsmiddelen om Wilders’ voorstellen de nek om te draaien, als ze er echt geen trek in heeft. De breed uitgemeten onrust in de partij brengt die middelen in stelling.

En wat moet Wilders dan? Hij kan natuurlijk de stekker uit het kabinet trekken. Maar dat ultieme machtsmiddel, waarmee hij het kabinet in gijzeling zou houden, is zo bot als wat. Niet iedereen die breekt betaalt, maar in Wilders’ geval wordt het wel heel lastig betogen dat de gedoogsteun een succes was, zowel bij zijn achterban (getroffen door de bezuinigingen) als bij zijn coalitiepartners (zie je wel, niet betrouwbaar). Zodra Geert Wilders zijn handtekening onder het gedoogakkoord zet, heeft Maxime Verhagen hem klem. (gc)

Salomonseilanden hopen op vreedzame verkiezingen

1659

De inwoners van de Salomonseilanden, een archipel ten oosten van Papua Nieuw Guinea, gaan vandaag naar de stembus. De vorige keer dat ze dit deden, in 2006, leidde dit tot grootschalige rellen, waarbij de Chinese minderheid het moest ontgelden. Er was op dat moment al een vredesmacht onder Australische leiding op de eilanden, omdat die verkiezingen een eind moesten maken aan een burgeroorlog tussen autochtone etnische groepen.

Die vredesmacht is er nu nog, en is zelfs versterkt met het oog op de verkiezingen. Alcohol is sinds maandag verboden en er is speciale inkt uit India ingevlogen om te zorgen dat mensen na het stemmen niet hun vinger kunnen schoonmaken en opnieuw stemmen, zoals vorige keer gebeurde. De campagne is op een paar incidenten na rustig verlopen. Er zijn 500 kandidaten (op 500.000 inwoners), die in een districtenstelsel strijden om 50 zetels in het parlement. De uitslag wordt in het weekend verwacht.

Lees verder Salomonseilanden hopen op vreedzame verkiezingen