Nieuwsberichten en achtergrondartikelen

Kernenergie kan – maar nu nog niet

Kernenergie is emotie. Je bent voor of tegen, en daar verzin je dan argumenten bij. Sinds het Kyoto-verdrag voor reductie van de CO2-opslag van kracht werd, kijken Westerse landen weer voorzichtig naar de nucleaire energie-optie. Die heeft immers uitstootvoordelen. Voordat die opwegen tegen de twijfels zijn echter significante verbeteringen nodig op het gebied van uraniumwinning, reactorveiligheid en afvalverwerking. Die verbeteringen zijn in zicht, maar nog lang niet toepasbaar.

Het gaat goed met kernenergie. In Nederland mondjesmaat, met het openhouden van Borssele tot 2033, maar elders meer geprononceerd. Finland bijvoorbeeld besloot in 2002 een nieuwe kerncentrale te bouwen, om emissiedoelstellingen te halen en afhankelijkheid van Russische olie en gas te verminderen, maar vooral omdat het de goedkoopste manier van energie-opwekking was. Het verrassende besluit viel onder verantwoordelijkheid van een regering waarin ook de Groenen vertegenwoordigd waren, al verlieten die na enig intern gesoebat om deze reden wel het kabinet. Dichtbij huis heeft alleen Frankrijk nog plannen om bij te bouwen.

Lees verder Kernenergie kan – maar nu nog niet

Hoe meer masten, hoe minder gevaren

139a
De aluminium mutsen kunnen uit het vet, want er is weer paniek over UMTS-masten. De straling zou onze hersenen wel eens langzaam kunnen roosteren. Een complicerende factor bij het weerspreken hiervan is dat je van sommige elektromagnetische straling wel degelijk ziek kunt worden. De feiten op een rijtje.

Wanneer je gelooft dat een mevrouw uit Tiel water kan instralen ten behoeve van een beter leven, hoef je natuurlijk niet te twijfelen bij berichten dat kwaadaardige stralen van telefoonmasten de heilzame effecten van dat ingestraalde water teniet proberen te doen.

Lees verder Hoe meer masten, hoe minder gevaren

De computer merkt dat het spannend wordt

000e11
Film- en televisiemaatschappijen hebben enorme archieven, die slechts op één manier automatisch toegankelijk zijn te maken: naar de beelden kijken, opschrijven wat je ziet en de notities in de computer opslaan. Dat moet beter kunnen, dacht dr. A. Hanjalic aan de TU Delft

Computers zijn goed in harde gegevens. Een computer kan bij een video meteen zien welke kleuren er allemaal gebruikt worden. Hij kan ook beweging detecteren, net als de frequentie van de geluidsband. Maar hij heeft geen idee wat er vertoond wordt, een vredige natuuropname van een kabbelend beekje met wat vogeltjes of een keiharde actiefilm waar de ontploffingen en kogels je om de oren vliegen.

Once upon a time in the west

Lees verder De computer merkt dat het spannend wordt

Klokloze chip zoekt het hogerop

000e10
Kloksnelheid is zo’n vanzelfsprekende maat voor de prestaties van processoren dat je bijna het bestaan zou vergeten van exemplaren die het zonder klok doen. Ze zitten vooral op plekken waar energieverbruik minimaal moet zijn, zoals op smartcards.

De klok verstookt dertig tot veertig procent van de totale energie die een processor opsoupeert. Dat is nogal wat voor een onderdeel dat zelf niks uitrekent. Toch is een klok erg handig, want hij deelt de werkzaamheden van een chip op in duidelijke stappen. Niet alle signalen op de chip zijn immers even lang onderweg en je wilt zeker weten dat elk signaal verwerkt is voor je aan de volgende rekenstap begint.

Lees verder Klokloze chip zoekt het hogerop

Water stelt chipmachines scherper

In de nieuwste generatie chipmachines van ASML wordt een druppel water heen en weer geschoven over de wafer. Betere optica is het gevolg, en dus kleinere chips. De wereld zat erop te wachten, want de oorspronkelijke weg naar kleinere chips was hobbeliger dan verwacht.

De chipsindustrie is zo complex en met investeringen gaan zoveel miljoenen gepaard dat geen enkel bedrijf, hoe groot ook, het zich een gokje kan veroorloven. Niemand ontwikkelt zomaar een nieuwe machine. Klanten worden gepolst, die op hun beurt hun klanten consulteren, enzovoort. Uit dat poldermodel van de chips komt een roadmap voort, een gemiddelde richting der neuzen. Wie achterblijft, kan het vergeten, wie voorloopt, krijg te maken met huiverige afnemers.

Lees verder Water stelt chipmachines scherper

Rekenfoutje bij Saturnus

000e08
Toen op 14 januari 2005 beelden van de Saturnusmaan Titan de aarde bereikten, was dat kantje boord. De Cassini, met aan boord de Huygens sonde die naar Titan afdaalde, was namelijk al bij Jupiter, toen de makers een onherstelbare softwarefout ontdekten die de hele missie bedreigde. Er kwam het nodige mathematische stuntwerk aan te pas om het toch nog tot een goed einde te brengen.

Lees verder Rekenfoutje bij Saturnus

Het netvlies als projectiescherm

000e07
Wie zijn oog op de juiste manier voor de onderzoeksopstelling van dr.ir. Gerard de Wit houdt, krijgt een beetje een Robocop-gevoel. Zichtbaar is een vloeiend bewegend beeld in rood en zwart, dat steeds onderbroken wordt door zwarte horizontale strepen, alsof je door de luxaflex naar een bioscoopscherm kijkt. Zo ongeveer zag de robotagent de wereld.

Maar het is geen minuscuul scherm dat zich ergens in de opstelling bevindt. Het beeld wordt direct door een laser op het netvlies geprojecteerd. De opstelling, door De Wit aan de TU Delft gebouwd voor zijn promotie-onderzoek, is de eerste in zijn soort. Het apparaat zet de deur open naar virtual reality van hoge kwaliteit.

Lees verder Het netvlies als projectiescherm

Zandchip in het nauw

000e06
Na dertig jaar trouwe dienst als het favoriete materiaal van chip-ontwerpers staat silicium onder druk. Het ouwetje heeft steeds meer moeite te voldoen aan de voortdurende honger naar kleinere en snellere chips. Exotische materialen als germanium, indiumfosfide en hafniumoxide zitten op het vinkentouw als aflossing van de wacht.

Cruciaal voor transistoren, de minuscule schakelaars die met honderden miljoenen tegelijk op een chip zitten, is het precies beheersen van de elektrische stroompjes. Daarvoor zijn geleiders, halfgeleiders en isolatoren nodig. Geleiders zijn doorgaans metalen, zoals aluminium en koper. Zuiver silicium is een halfgeleider, maar in de vorm van siliciumoxide (zand) is het een isolator. Juist die twee vormen maken silicium een ideaal materiaal voor chips. Door silicium met zuurstof te beschieten, maak je er oxide van – de halfgeleider wordt isolator. Bovendien is silicium alom te vinden en dus relatief goedkoop, hoewel het vervaardigen van plakken zuiver silicium uit zand een bewerkelijk proces is.

Lees verder Zandchip in het nauw

Spoor over het dak

000e05
Vanwege de extreme omstandigheden mag de aanleg van een spoorlijn door Tibet tot de ingewikkeldste ingenieurswerken van het moment gerekend worden. Zoals altijd is er controverse, over cultuur, milieu en veiligheid.

In de regentijd is het dak van de wereld nat. Grauwe wolken hangen over de Himalayatoppen en de drassige groene hoogvlakte die het hart van Tibet vormt. Snelstromende rivieren slaan regelmatig stukken van de wegen weg – alleen de wegen tussen de drie grootste steden zijn verhard.

Trein op transport

Vanuit de hoofdstad Lhasa loopt een grotendeels onverharde weg naar het Chinese achterland. Die weg gaat vanuit de vlakte de noordelijke bergen in, over de ijskoude Tanggula pas (5180 meter), door een landschap dat de bron is van drie grote rivieren (Hoangho, Yangtze en Mekong), maar geleidelijk steeds droger en leger wordt, om uiteindelijk uit te komen in de naargeestige woestijnstad Golmud. Daar begint het spoor.

Lees verder Spoor over het dak

Dood door softwarefout

000e04
Een eenvoudig informatica-vuistregeltje zegt dat iedere duizend regels computerprogramma één fout bevatten. De meeste van deze ‘bugs’ komen nooit aan het licht, maar er zijn er ook die fikse ravages kunnen aanrichten.

Programmeerfouten zijn er in alle soorten en gedaanten, van irritant tot levensbedreigend. In de eerste categorie valt de ‘Ping of Death’, een fout die vorige maand ontdekt werd en nu nog steeds de nodige programmeurs overuren bezorgd. De fout komt er in het kort op neer dat iedere bezitter van een pc met Windows 95 en een Internet-aansluiting met een éénregelige opdracht computers elders op de wereld, ook pc’s van nietsvermoedende netsurfers, kan lamleggen.

Lees verder Dood door softwarefout