‘The march of unreason; science, democracy, and the new fundamentalism’ is een onlangs in paperback verschenen pamflet van bijna 300 pagina’s. Lord Dick Taverne was ooit minister van financiën van Groot-Brittannië en tegenwoordig als Baron Taverne lid van het Britse hogerhuis. Niet zo merkwaardig dus dat hij een politieke insteek kiest als hij het over wetenschap heeft.

Lees verder Wie aan de wetenschap komt, komt aan de democratie

Biografieën geschreven door naaste collega’s of familieleden hebben een voor- en een nadeel. Het voordeel is doorgaans onbeperkte toegang tot bronnen, het nadeel een lichte neiging tot hagiografie. István Hargittai heeft in zijn jonge jaren contacten onderhouden met Eugene Wigner en Edward Teller, twee van de vijf mannen wier levens hij beschrijft in ‘The martians of science’. Hij steekt zijn sympathie voor de groep niet onder stoelen of banken, zonder daarbij over de schreef van vlijerij te gaan.

De groep van vijf zijn ‘de marsmannetjes’, zoals ze soms door hun collega’s genoemd werden tijdens het Manhattan project, het geheime Amerikaanse onderzoeksprogramma naar een atoombom tijdens de Tweede Wereldoorlog. De vijf waren zo geniaal dat ze van een andere planeet leken te komen, was de suggestie, ze waren marsmannetjes, vermomd als Hongaren.

Lees verder Vijf marsmannetjes uit Budapest

Op de vraag wat de eerste digitale computer was, bestaan twee antwoorden: de Amerikaanse Eniac of de Britse Colussus. Maar omdat het laatste project supergeheim was, staat vast dat de Eniac de meeste impact heeft gehad op de ontwikkeling van de computer sinds zijn geboort in 1946.

Natuurlijk ontkomt Mike Hally in ‘Electronic brains’, zijn geschiedenis van de vroegste jaren van het digitale tijdperk, er niet aan om uitgebreid in te gaan op de Eniac, een apparaat dat bestond uit 16.000 vacuümbuizen die de berekeningen deden en nog wat extra neonlampjes om het ding bij de perspresentatie meer sexy over te laten komen. Nog jarenlang zou deze toevoeging van de uitvinders, John Mauchly en Presper Eckert, het cliché van de computer in Hollywoodfilms bepalen. Een computer is een grote kast met een heleboel gekleurde lampjes die knipperen als ze aan het werk zijn.

Lees verder De fluitende computer

In ‘The God delusion’ trekt Richard Dawkins ten strijde tegen religie. Hij propageert het zuiver wetenschappelijke wereldbeeld met verve en goed gedocumenteerd, al valt er op zijn redeneringen het nodige af te dingen.

Een van de hinderlijkste eigenschappen van zeloten is doorgaans hun totale gebrek aan humor. Er valt dan ook weinig te lachen in het nieuwste boek van Richard Dawkins, die naam maakte met ‘The selfish gene’ en tot ’s werelds bekendste bèta’s gerekend mag worden. Met een dodelijk ernst betoogt hij dat God niet bestaat en dat de wereld een betere plek zou zijn als het geloof werd uitgeroeid.

Als echte wetenschapper zet Dawkins eerst een definitie van God neer. Het gaat hem om de persoonlijke God van jodendom, christendom en islam. Diens pretentie de hemel en aarde geschapen te hebben, brengt Hem in de wereld van de materie en maakt van Hem dus een wetenschappelijke hypothese die overeenkomstig behandeld dient te worden, betoogt Dawkins.

Lees verder Zendeling voor het atheïsme

Thomas Misa, hoogleraar geschiedenis aan het Illinois Institute of Technology in Chicago, heeft iets met Nederland. Dat moet je wel concluderen na lezing van ‘Leonardo to the Internet’, waarin hij regelmatig Nederlandse voorbeelden aanhaalt en zelfs een volledig hoofdstuk aan het land wijdt.

Lees verder Elke samenleving schept zijn eigen technologie

In de jaren 1880 zagen drie latere nobelprijswinnaars elkaar regelmatig aan tafel bij Johannes Boscha, directeur van de Polytechnische School te Delft. Johannes van der Waals en Hendrik Lorentz waren al gearriveerd als hoogleraar in respectievelijk Amsterdam en Leiden, Heike Onnes was de jonge assistent van Boscha, een veelbelovende jongeman uit de Groningse klei (letterlijk, zijn vader had een steenfabriek). Boscha was een zwaargewicht in het wetenschappelijke landschap, die aanbiedingen van elders afsloeg om zich aan de Polytechnische School te wijden, ook al was dat formeel slechts een instelling van middelbaar onderwijs.

Lees verder Kouder dan koud: Heike Kamerlingh Onnes

Als een roman, zo leest Brian Cathcarts boek ‘The fly in the cathedral’. Het draait allemaal om het Cavendish laboratorium van Ernest Rutherford, de man die het nog altijd vigerende model van een atoom opstelde, als een enorme lege ruimte, waarvan de omvang bepaald wordt door de buitenste ring van elektronen, die cirkelen om een minuscule atoomkern, als een vlieg in een kathedraal. Rutherford realiseerde zich dat als je erin slaagde die kern te splitsen, je een potentieel enorme energiebron aanboorde.

Lees verder Hoe twee aio’s de Nobelprijs wonnen