De markten reageerden vanochtend meteen in mineur op de verkiezingen van gisteren: de euro verloor ten opzichte van de dollar en de beurzen openden fors lager, om daarna weer op te krabbelen. Griekenland wacht voorlopig politieke chaos en Frankrijk zal een linksere koers varen, maar wat gaat Duitsland doen?

Die vraag zal allicht komende zondag beantwoord worden, als de deelstaatverkiezingen in Noordrijn-Westfalen gehouden. Bij de verkiezingen in Sleeswijk Holstein gisteren ging de overwinning naar links. Met een FDP die naar links lonkt, moet Angela Merkel zich zorgen gaan maken om haar thuisfront, met landelijke verkiezingen in september in het vooruitzicht. Toegeven aan druk van Europese partners zal haar positie niet versterken, dus er zal naarstig gezocht worden naar manieren om de noodzakelijke versoepeling van het Europese begrotingsbeleid te bewerkstelligen zonder dat Duitsland de rekening betaalt.

Grosso modo zijn er twee denkrichtingen: minder en meer Europa. Het sentiment bij veel kiezers gaat uit naar minder Europa, met als ultieme middel de opsplitsing of opheffing van de euro. Dat zou zuidelijke landen de gelegenheid geven hun schulden weg te devalueren en zo hun economie erbovenop te helpen. De rekening wordt dan betaald door de exporterende noordelijke landen, die hun munt keihard zien worden en hun export duikelen.

Eurocraten denk in de richting van meer Europa. In feite willen ze zich niet neerleggen bij de gedachte dat de Europese landen te verschillend zijn om onder &eacute’én economische paraplu te schuilen. De president van de Europese Bank, Mario Draghi, wil dat de Europese landen naast begrotingsdiscipline ook economische groeidiscipline afspreken. Een belangrijke peiler daarbij is het harmoniseren van fiscaal en sociaal-economisch beleid.

Minder en meer Europa. Het is het hart tegen het hoofd. En dat is precies het probleem: Europa is het hart van haar burgers kwijtgeraakt en zelfs een economische crisis brengt die niet bij elkaar. Uit de verkiezingschaos van dit jaar zal het antwoord moeten komen. Verwacht tot die tijd een Europees Kunduz-akkoord, met een rare mix van hervormingen en bezuinigingen die al dan niet werkelijk tot stand gaan komen. (sg)