De zoetwatermatrozen aan het roer van het Nederlandse bankwezen zijn weer eens uitgegleden op het dek: sinds vrijdag is de belastingbetaler eigenaar van SNS. Dat kost direct 3,7 miljard euro, zei minister Jeroen Dijsselbloem er eerlijk bij. Daar komen ook nog eens een lening van 1,1 miljard en 5,0 miljard aan garanties bij. De logica van het huishoudboekje luidt dan dat er extra bezuinigd moet worden, maar dat is niet het geval. Laten we het even afpellen.

Eerst die lening en garanties. Voor de lening moet Nederland zelf geld lenen op de kapitaalmarkt. Dat gebeurt tegen een historisch lage rente. SNS zal een hogere rente moeten betalen aan de staat. Kortom, de lening aan SNS levert een plus op in het begrotingsboekje van Dijsselbloem.

Dan de garantie. Dat is een symbolisch bedrag. Dijsselbloem had ook tien miljard kunnen zeggen, of twintig, als het maar een absurd hoog getal is dat mensen met geld op de bank gerust stelt dat het daar veilig staat. Het voorkomen van een bank run was immers het doel van de nationalisering. Het zal nog een paar dagen nagelbijten zijn, maar eind volgende week is wel duidelijk of de kapitaaluitstroom uit SNS tot stand gebracht is.

Liquiditeit

Blijft over die 3,7 miljard euro. Dat zijn in feite de kosten die nodig zijn om in één keer de overwaardering af te schrijven op de vastgoedportefeuille die ABN Amro aan SNS had gesleten. Verliezen moet je nemen zodra ze bekend worden. SNS kon dat niet aan. Omdat het niet lukte liquiditeit te verwerven door onderdelen te verkopen (of in zijn geheel overgenomen te worden door een kapitaalkrachtige partij, wat in andere economische tijden ongetwijfeld gebeurd was) werd nationalisatie de enige optie.

Als eigenaar is het nu de staat die in 2013 een verlies van 3,7 miljard euro moet nemen. Staan daar nog inkomsten tegenover? Jazeker. In de eerste plaats is SNS over de gehele linie een goed lopend bedrijf. De winst in 2010 en 2011 was zo’n 350 miljoen euro, exclusief de afschrijvingen op de vastgoedportefeuille, waardoor de winst alsnog een verlies werd. Maar als je die verliezen in één keer neemt, blijft er dus een rendabel bedrijf over dat jaarlijks een leuke winst oplevert. De staat kan zichzelf de komende jaren vermoedelijk een aardig dividend uitkeren.

Op langere termijn kan de staat SNS weer verkopen en zo een eenmalige bonus opstrijken. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de nieuwe topman Gerard van Olphen er geen potje van maakt. Vooralsnog lijkt het erop dat we hier met een echte kapitein van doen hebben, die weet hoe je handelt in geval van golven.

Privatisering

De 1,7 miljard die bestaande beleggers inleveren koment ten goede aan de balans van SNS – en dus op termijn aan de opbrengst van privatisering van SNS – maar niet aan de Nederlandse begroting van 2013. De 1 miljard extra belasting voor de banken komt dat wel. Kijk niet raar op als dat bedrag nog hoger wordt en voor een buitenproportioneel deel terecht komt bij de staatsbanken SNS en ABN Amro middels een nog te bedenken constructie die dat rechtvaardigt. Dat is vestzak-broekzak voor de staat, maar het kan boekhoudkundig goed uitkomen voor het begrotingstekort. In feite is dat een manier om eenmalige opbrengsten uit staatsbezit te halen ten koste van verkoopsom op lange termijn.

Netto zullen de reddingskosten van SNS in 2013 ergens tussen de twee en tweeënhalf miljard uitkomen. Dat is 0,4 procent van de begroting. Afhankelijk van de economische groeicijfers kan eind deze maand blijken dat er niks aan de hand is. Als er wel wat aan de hand is, geldt nog steeds dat een eenmalige tegenvaller geen structureel tekort is – en het zijn de structurele tekorten waar landen op beoordeeld worden volgens de Brusselse regels.

En dan nog. Jeroen Dijsselbloem is net een blauwe maandag voorzitter van de Eurogroep. Werkelijk niemand heeft er belang bij hem nu op het thuisfront in de problemen te brengen om een bedrag dat peanuts is in het licht van de totale crisis die hij geacht wordt te managen. Als Nederland extra moet bezuinigen, zal dat komen door algeheel tegenvallende groei, niet door het lekke SNS-bootje. (sg)