Zolang er geen razzia’s en interneringskampen zijn in Nederland, heeft het geen pas Geert Wilders fascisme aan te wrijven. Aldus Leon de Winter, een van ’s lands grootste intellectuelen, vandaag in de Volkskrant in reactie op zijn naamgenoot Harry, die gisteren via hetzelfde medium liet weten dat Wilders’ uitspraken over moslims hem doen denken aan wat zoal over Joden gezegd werd in de jaren dertig.

L. de Winter vindt de vergelijking bovendien ‘volkomen stupide’, omdat ze voorbijgaat aan de kern van het probleem, namelijk dat de moslims een Fremdkörper in de Nederlandse maatschappij vormen. Hoogleraar David Pinto stelt: ‘Wilders zegt hooguit dat de Koran en de islam abject zijn, maar hij pleit absoluut niet voor de vernietiging van een heel volk.’

Interessante stellingname. Het komt erop neer dat zolang Geert Wilders niet genoeg macht heeft om een razzia te houden, hij ook geen fascist mag heten. Waar ligt de grens? Is hardop fantaseren over een kampje fascisme? Is het maken van concrete plannen voor een Kristallnacht fascisme? Of wordt het pas fascisme als de eerste knokploeg op weg is? Kortom: is het mogelijk fascist te zijn met alleen giftige woorden en een onvertoonde film? (gc)