De tempels van Angkor

895

Siem Reap heet het hier, ‘Siam verslagen’, een dappere naam voor een stadje dat zo dicht bij Thailand ligt. Het is ook niet helemaal waar. De Thais hebben hier ooit Angkor, de nabijgelegen oude hoofdstad van het Khmer-rijk, met de grond gelijk gemaakt. De Khmer kunnen er dan wel weer op bogen dat de Thais hun bouwlust nooit overtroffen hebben.

Die bouwlust begon vrijwel meteen toen de Khmer zich in de negende eeuw onafhankelijk verklaarden van Java. Veel van de tempels hier lijken dan ook wel wat op Prambanan, het centrale hindoe-complex van Java. (Het boeddhisme kwam later, dus invloeden van de Borobudur zie je niet.) Beide zijn uiteraard weer beïnvloed door India.

De grootste en indrukwekkendste van allemaal is Angkor Wat, een complex met een omtrek van zes kilometer waar de Sint Pieter en de grote moskee in Mekka samen met gemak in kunnen. Binnenin eindeloze galerijen met reliëfs uit de Mahabharata en Ramayana. Enfin, superlatieven schieten tekort voor dit verbazingwekkende stukje bouwkunst uit het begin van de twaalfde eeuw.

Om Angkor liggen nog talloze andere tempels, zoals de Bhapuon, die net in 300.000 stukjes uiteen was gehaald om de ingezakte constructie te versterken, toen de burgeroorlog uitbrak en alle catalogi vernietigd werden. Het heet nu ’s werelds grootste puzzel.

Het enige nadeel van al die tempels is dat ze na verloop van tijd nogal op elkaar gaan lijken. Vishnu is Vishnu tenslotte, en Buddha Buddha, als is Vishnu soms tegelijkertijd Buddha en omgekeerd, maar het verschil zie je niet zo. Het karnen van de wereldzee van melk is ook een fascinerend tafereel, maar bij de vierde keer ken je het wel. Dat is ook wat Angkor Wat zo uniek maakt: de verhalende reliëfs, stripverhalen waar je uren mee zoet kunt zijn.