Al je verdiensten keurig netjes opgegeven bij UWV en belastingdienst, en toch weggezet worden als fraudeur? Het kan zomaar gebeuren, wanneer u als beginnend zelfstandige niet goed hebt opgelet of het UWV zich aan haar eigen regels heeft gehouden. De Nationale Ombudsman deelde gisteren een zware tik uit aan het UWV. Dat geeft geen sjoege. Dus is het nu aan de politiek om in te grijpen. Minister Donner kan zich niet meer verschuilen achter zijn verweer van vorig jaar (zie vier pdf’s bij 28-5-09).

De kwestie is vrij bizar. Er is een regeling die werklozen in staat stelt met een uitkering een eigen bedrijf te starten. In het begin is dat vaak niet rendabel, maar als het bedrijf loopt, stopt de uitkering. Meer precies: in het begin werk je misschien wel keihard, maar slechts een deel van de tijd verdien je wat. Maar als je meteen fulltime in je bedrijf aan de slag ging zonder iets te verdienen, had je uitkering meteen ingetrokken moeten worden. Dat vertelden nogal wat UWV-medewerkers niet aan de ondernemers in spe.

En dus kwamen duizenden mensen er na een poosje achter dat ze fraudeerden. Ze hadden weliswaar netjes opgegeven hoeveel uren ze geld verdiend hadden (en hoeveel dan), maar niet hoeveel onbetaalde uren er in de opzet van hun bedrijf was gaan zitten. Dat kwam aan het licht, toen UWV de gegevens bij de belastingdienst opvroeg, en constateerde dat velen zelfstandigenaftrek hadden aangevraagd, die je pas krijgt als je een minimum aantal uren in je bedrijf gestoken hebt. Op het formulier van de belastingdienst staat expliciet: ook onbetaalde uren tellen mee. Sommige mensen moeten nu tienduizenden euro’s terugbetalen.

In zijn rapport maakt de ombudsman gehakt van de fraude-aanpak van het UWV. Maar hij kraakt ook de regeling zelf. Immers als de UWV-medewerkers de startende ondernemers erop hadden gewezen dat ze hun uitkering kwijtraakten als ze te hard probeerden van hun bedrijf een succes te maken, zouden velen zijn afgehaakt. Het UWV krijgt terecht een zwarte piet toegeschoven, maar de bedenkers van de regeling mogen zich ook wel eens afvragen hoe in ’s hemelsnaam een onwerkbaar uren-criterium in de regeling is geslopen. Het gaat tenslotte om hoeveel mensen verdiend hebben, niet hoe hard ze daarvoor hebben moeten werken. (gc)