The Warlow experiment van Alix Nathan begon met een berichtje dat de schrijfster las in een oud jaarboek uit 1797, over een wetenschapper die een vrijwilliger had gevonden om zeven jaar lang ondergronds te leven, zonder een mens te zien of te spreken. Nathan zocht uit of ze iets meer erover kon vinden, maar nee, er was niets – niks over de opzet van het experiment, niks over het verloop niks over de afloop. Dus besloot ze haar fantasie de vrije loop te laten en een roman te schrijven.

Het verhaal begint met de ambitieuze Herbert Powyss, die een baanbrekend artikel wil schrijven over de menselijke ziel. Hij looft vijftig pond voor de rest van diens leven uit voor de vrijwilliger die zich zeven jaar wil laten opsluiten. De arbeider John Warlow meldt zich. Dat het niet goed kan gaan, is direct duidelijk. Warlows kelder is van alle gemakken voorzien, maar het zijn Powyss’ gemakken: heel veel boeken en een harmonium. Warlow kan daar niks mee. En hij kan ook niet goed genoeg schrijven om het dagboek met zieleroerselen bij te houden waarop Powyss later zijn artikel wil baseren.

Revolutie

Terwijl Warlow beneden verkommert, trekken de bedienden zich zijn lot aan, aanvankelijk zonder daadwerkelijk iets te doen. Ze zien ook verontwaardigd toe hoe Powyss het aanlegt met Warlows echtgenote. En dat terwijl in Frankrijk de revolutie waart, die ook in Engeland de onderklasse aanspreekt. Het verhaal gaat ook over de verlichte mens die sympathie heeft voor de minderbedeelden, maar zich ook niet kan voorstellen dat hij zelf iets zou inleveren. De revolutie hangt in de lucht van Powyss’ landhuis, maar krijgt een verrassende invulling.

De roman krijgt een dikke aanbeveling van Hilary Mantel, maar ik vond het nogal schematisch. De motieven van de personages blijven duister, de geboden verklaringen voor hun handelen oppervlakkig. Emoties komen nauwelijks voort uit de karakters, maar uit de behoeften van het verhaal. De schematische opzet hoort op zich bij de gothic novels uit de Victoriaanse tijd. Maar tegenwoordig verwacht je toch net iets meer.