J. Kessels heet Lennox in De goede zoon van Rob van Essen. In het eerste hoofdstuk van de roman neemt de brutale vriend en verteller, een sullige schrijver van plotloze thrillers, mee op een vage missie waarbij ze onder andere een nachtclub aandoen. Het volgende hoofdstuk begint in de Jiskefet-kantoormodus, gevolgd door passages over een zwaar gereformeerde jeugd. De roman zet allemaal vinkjes bij onderwerpen die Nederlandse lezers boeien.

Maar ik zou Rob van Essen tekort doen als ik het daarbij liet. Hij schrijft in een heerlijke fuckyoumodus, gaat zelfs een paar keer de discussie aan met zijn eindredacteur, dist een onwaarschijnlijk plot op over een geheime organisatie met tientallen werknemers die over lijken gaat om het leven van de hoofdpersoon in de gewenste banen te leiden. En dan is er nog iets met zelfrijdende auto’s annex psychiaters en een apparaat waarmee je door iemands hoofd kunt lopen (Malkovich!).

Lees meer Rob van Essen: De goede zoon

Een schrijversechtpaar woont in een rustig deel van Tokyo. Onmin is er niet, maar ze leven ook voor een belangrijk deel langs elkaar heen. Dan wandelt de kat van de buren steeds vaker bij hen binnen. Beiden ontwikkelen ze een eigen relatie met het dier. Dat eenvoudige gegeven ligt ten grondslag aan The guest cat van Takashi Hiraide (in het Nederlands: De kat). Het wordt ook niet veel ingewikkelder.

Haraide neemt rustig de tijd om het oude huis rond een binnenplaats te beschrijven, de traditioneel vormgegeven tuin, een kleine enclave waar het leven in alle kalmte voorbij kan trekken. De kat komt aanwaaien, krijgt af en toe een visje, raakt zo vertrouwd met het echtpaar dat hij soms blijft slapen. Langzaam gaat hun leven om de kat draaien. Onvermijdelijk komt de dag dat het dier wegblijft. Ook die wending leidt niet tot groot drama.

De novelle is traag, het plot minimaal. Normaal gesproken heb ik daar geen geduld mee. Maar door deze 140 melancholische pagina’s gleed ik moeiteloos heen. Dat is te danken aan de serene schrijfstijl van Takashi Hiraide. De traagte komt niet voort uit zinloze uitwijdingen, maar door liefdevolle beschrijvingen van het leven rond de binnenplaats. Zo precies maat houden, het is weinigen gegeven.

‘Aardbei en chocola’ is vooral bekend van de gelijknamige film (Fresa y chocolate), maar de grondslag is een verhaal van Senel Paz, dat ruim 25 jaar na dato in het Nederlands vertaald is. Het is vooral belangrijk vanwege de rol die het gespeeld heeft bij het bespreekbaar en maatschappelijk acceptabel maken van homoseksualiteit op Cuba.

Hoofdpersoon David is een jonge communist, die tegen zijn zin in een toneelstuk van Ibsen speelt. Daarmee trekt hij de aandacht van Diego, homoseksueel en kenner van subversieve literatuur. Er ontwikkeld zich een vriendschap, die bij David veel twijfel zaait. Hij speelt met de gedachte Diego aan te geven wegens contrarevolutionaire activiteiten, maar de wederzijdse genegenheid lijkt het te winnen. Dan blijkt ook Diego iets in zijn schild te voeren.

De kracht van Paz’ verhaal zit erin dat hij weinig expliciet maakt – ongetwijfeld de reden waarom het op Cuba door de beugel kon. Door David als hoofdpersoon te kiezen in plaats van Diego weet hij de lezer bovendien mooi mee te nemen in de twijfels van een ontluikende homoseksuele jongeman. Dat Paz soms wat uitleggerig is zij hem vergeven. Het blijft een mooi en moedig verhaal.

Om aan zijn verstikkende huwelijk te ontkomen wendt de 73-jarige Désiré Cordier dementie voor. Zo verovert hij een plekje in een verzorgingstehuis. Daarvoor moet hij onberekenbaar worden, enkel incoherente taal uitslaan, zijn vrouw en kinderen niet meer herkennen en in zijn broek poepen, maar het is het waard. En dan blijkt ook zijn jeugdliefde in hetzelfde tehuis te zijn opgenomen. Een mooie premisse heeft De laatkomer van Dimitri Verhulst zeker.

Het is ook niet moeilijk te zien waarom het een verfilmde beststeller werd. Désiré moppert er een eind op los, de opservarties zijn pijnlijk en raak, de gebeurtenissen bij vlagen ontroerend en hilarisch. Het verhaal is knap opgebouwd. Op haperingen in de laconieke stijl zul je Verhulst niet betrappen.

Toch wringt er iets. Dat zit in het karakter van Désiré. Hoe kan iemand die verbitterd is geraakt in decennia huwelijk ineens zo opgeruimd kiezen voor de rol van demente bejaarde? Waarom kan hij het leven als aftakelende sul wel licht opnemen, terwijl hij het bij zijn vrouw niet uithield? Maar goed, ‘De laatkomer’ is ook eerder bedoeld als komedie dan als psychologische roman, vermoed ik.

A general theory of oblivion van José Eduardo Agualusa is het eerste boek van een Angolese auteur dat ik ooit las. Een veilige keuze, min of meer, als je aanneemt dat de shortlist van de Man Booker Prize een kwaliteitsstempel is. Het onderwerp intrigeerde me ook direct: op de avond voor de onafhankelijkheid van Angola metselt een Portugese vrouw zich in in haar appartement in Luanda. Dertig jaar verschanst ze zich daar, tot een kleine gauwdief via het balkon binnensluipt.

In de loop van het verhaal glippen steeds meer personages het plot binnen, dat op den duur nogal onoverzichtelijk wordt. Een buurman die een nijlpaard op zijn balkon houdt, bijvoorbeeld, en zijn oude vriend, de politieke gevangene die miljonair geworden is en die hem uit het appartement uitkoopt. Op een gegeven moment duikt er een alwetende verteller op die samenzweert met de lezer (“laten we nu terugkeren naar …”). Er valt dus wel een en ander aan te merken op het werk van Agualusa.

Maar wat een heerlijke roman. Korte, snappy scènes. Kleurrijke personages. Bizarre wendingen. Af en toe een gedicht ertussendoor. Allemaal geschreven in een kraakheldere stijl. Agualusa laat misschien af en toe een steek vallen, maar ‘A general theory of oblivion’ verdient een groot publiek. Er is overigens een Nederlandse vertaling.

Nadat ik Italo Calvino’s klassieker ‘Invisible Cities’ uitgelezen had, voelde ik me een beetje dom. Binnen een raamvertelling met Marco Polo en Kublai Khan biedt Calvino tientallen beschrijvingen van abstracte steden. Ik had werkelijk geen idee wat ik hiermee moest. De wikipedia-pagina met een matrix van de verschillende soorten steden bracht enige uitkomst. De steden zijn parabels over de menselijke conditie. Zo ver was ik ook gekomen.

De betiteling roman impliceert dat er een verhaal verteld gaat worden. Dat doet Calvino hier niet, anders dan in If on a winter’s night a traveller, ook een conceptuele roman. Invisible Cities is een matrix van ideeën. Calvino verdient alle bewondering om zijn originaliteit en de mathematische precisie waarmee hij zijn ideeën vormgeeft. Ik zal hem blijven lezen om ervan te leren als schrijver, niet zozeer omdat zijn boeken me werkelijk raken.

Het boek heet Minna needs rehearsal space.
Het boek is geschreven door Dorthe Nors.
Het boek gaat over Minna.
Minna’s vriendje Lars heeft het uitgemaakt.
Minna is ongelukkig.
Minna is bijna veertig.
Minna wil een kind.
Minna heeft een opdringerige zus die Elisabeth heet.
Minna mist haar vader.
Minna is hard aan vakantie toe.
Het boek heeft niet zo’n bijzonder verhaal.
Het boek is experimenteel geschreven.
Het boek houdt niettemin de aandacht vast.
Christian heeft het boek met plezier gelezen.