Ishmael Reed: Flight to Canada

Flight to Canada van Ishmael Reed speelt zich tegelijkertijd af tijdens de Amerikaanse burgeroorlog en in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Raven Quickskill ontsnapt van een plantage in Virginia en is zo onverstandig een gedicht te publiceren waarin hij zijn reisplannen (met een Jumbo Jet) verraadt. Hij krijgt er tweehonderd dollar voor, zodat hij zijn reis ook daadwerkelijk kan maken. Het gedicht is nog niet gepubliceerd, maar iedereen kent het al. Op de vlucht voor zijn eigenaar Massa Swille ontmoet hij een reeks gedenkwaardige karakters, waaronder Abraham Lincoln en Princess Quaw Quaw, met wie hij een stormachtige relatie begint. Getweeën ontsnappen ze naar Canada over een koord dat over de Niagara watervallen is gespannen.

Valt er chocola te maken van dit verhaal? Nee, eigenlijk niet – en dat doet er ook niet toe. De verwikkelingen zijn onnavolgbaar, niet in het minst door de voortdurende anachronismen. Het is met veel plezier geschreven, vol spitse dialogen. Uiteindelijk gaat het uiteraard over vrijheid. Het vergt weinig fantasie om in Massa Swile, die ook na het einde van de oorlog tot het uiterste gaat om zijn bezit terug te halen, een symbool te zien van de aanhoudende ongelijkheid.

Tijdens het lezen bekroop me het gevoel dat het nodige mij ontging, bij gebrek aan voldoende kennis over de zwarte gemeenschap in de jaren zestig en zeventig. In alle schijnbare chaos zit echter een systematische verkenning van de manieren waarop zwarte Amerikanen omgingen met de slavernij en omgaan met de hedendaagse achterstelling. Van Uncle Robin, de trouwe dienaar van Massa Swile (en vervalser van diens testament), tot Stray Leechfield, die als pornoacteur hoopt genoeg geld te verdienen om zichzelf vrij te kopen (“Alles wat ik op deze manier met mijn lichaam verdien, is voor mezelf”). Absolute aanrader als je tegen een absurdistisch stootje kunt.