Would-be migranten uit met name islamitische landen zouden al in het land van herkomst les over de holocaust moeten krijgen, zegt een Ghanese denktank. Dan weten migranten beter wat hen in Nederland te wachten staat.
“Een relatief groot aandeel van de Nederlandse Joden heeft de Tweede Wereldoorlog niet overleefd”, aldus Owusu Ansah, directeur van het Ghanese Institute for the Study of Western Thought (SWT). “Dat komt door de Nederlandse volksaard, waarin loyaliteit aan de eigen stam een belangrijke rol speelt. Het bespotten en verraden van mensen met een ander geloof of etniciteit wordt daar niet vanzelfsprekend als een moreel tekort gezien.”
In reactie op suggesties dat met name moslimmigranten extra les zou moeten krijgen over de holocaust, bracht SWT een raport uit dat voor intensivering van dat programma pleit. Ansah: “Je kunt in Nederland momenteel over moslims dingen zeggen waar de honden geen brood van lusten. Daarom is het voor buitenstaanders belangrijk om te weten wat de uiterste consequentie kan zijn als Nederlanders in zo’n stemming raken. Het is fijn dat Nederlanders dit zelf ook beseffen en daarom willen dat iedereen kennis neemt van hun medeplichtigheid aan de holocaust. Maar wij denken dat er nog wel een verdiepingsslag te maken valt.”
Lesprogramma
Om Nederland te ondersteunen bij de ontwikkeling van een evenwichtig lesprogramma heeft SWT een toolkit samengesteld. Daarin wordt onder andere uitgelegd dat pogroms ook elders in de wereld hebben plaatsgevonden, maar dat de industriële uitvoering ervan een westerse innovatie is. Ook andere gedachtensprongen om de aandacht af te leiden van de eigen betrokkenheid komen aan bod. “De zogenaamde Joods-christelijke traditie waar sommigen de mond van vol hebben, bijvoorbeeld, is een recent bedenksel om weg te poetsen dat christenen de Joden eeuwenlang genadeloos vervolgd hebben. Waanzinnig interessant copingmechanisme om van buitenaf te bestuderen”, aldus Ansah.
Op de toolkit kwam vrijwel direct kritiek uit kringen van de mogelijke nieuwe regering, met name vanwege de suggestie dat ‘nooit meer’ ook zou gelden voor andere bevolkingsgroepen dan Joden. “Het is belangrijk dat les over de holocaust niet teveel in het verleden blijft hangen”, zegt premierskandidaat Mona Keijzer. “De belangrijkste les gaat immers over het heden, namelijk dat we hier een oogje dichtknijpen als Israel Palestijnen afslacht. Daar moet je als moslim gewoon aan meedoen, anders ben je een antisemitische kakkerlak en zetten we je hoppakee op de trein terug naar waar je hoort. Zo doen we dat in onze cultuur.”
Geconfronteerd met Keijzers uitspraak knikt Ansah: “In tijden van stress vallen mensen graag terug op tribale zekerheden, met name in geïsoleerde gemeenschappen als Volendam. Het is, denk ik, goed als er extra aandacht uitgaat naar dit soort dorpen, waar racisme veel ruimte krijgt in de opvoeding. Mijn advies aan migranten is: wees op je hoede, maar ga altijd het gesprek aan. Probeer eraan bij te dragen dat Nederland niet terugvalt in fouten uit het verleden. Dat is een waardevolle inbreng om de samenleving daar vooruit te helpen.” (joop)
