Somalië voert de jaarlijkse lijst aan van mislukte staten van Fund for Peace, op de voet gevolgd door Sudan, Zimbabwe, Tsjaad, Irak, Congo, Afghanistan, Ivoorkust, Pakistan en de Centraal Afrikaanse Republiek. Foreign Policy geeft een analyse.

Ivoorkust, Liberia en Haïti zijn de grootste stijgers dit jaar. Alle drie de landen hebben gemeen dat er troepen van de Verenigde Naties actief zijn om de rust te bewaren. De scherpste dalers zijn Bangladesh, Israel/Westbank en Pakistan. Ironisch genoeg zijn Bangladesh en Pakistan grote leveranciers van troepen aan de Verenigde Naties.

Nederland staat twaalfde van onderen. Dat is zowaar beter dan vorig jaar. Bij Fund for Peace valt de lijst te sorteren op elk van de twaalf onderzochte factoren. En dan valt op dat Nederland op één factor opvallend slecht scoort (plek 52), namelijk ‘Legacy of Vengeance-Seeking Group Grievance or Group Paranoia’.

En nou niet meteen naar Geert en Rita wijzen, want weliswaar scoort België ook laag op deze factor, maar Denemarken en Zwitserland doen het veel beter, en daar is het zeker zo erg met de nationalistische partijen die hun bestaansrecht ontlenen aan moslims bashen. Dus wie het weet mag het zeggen. (gc)

Kent u dat verhaal van die Zuid-Afrikaanse havenwerkers die weigerden Chinese wapens bestemd voor Zimbabwe uit te laden, waarna de Chinese regering besloot ze terug te nemen? Welnu, dat schip werd stiekem bijgetankt door de Zuid-Afrikaanse marine, waarna het niet in oostelijke maar westelijke richting vertrok.

Na een tussenstop in Lobito, Angola arriveerde het in Pointe Noire, Congo, dat een vliegveld met een langere landingsbaan heeft. Daar werden de wapens overgeladen in de Iljoesjin 76 van Avient Aviation, een Brits bedrijf dat ook al genoemd werd in verband met bombardementen in het andere Congo (Zaire). De Zimbabwaanse politie kan nu onder meer beschikken over drie miljoen AK-47 kogels.

Lees verder De onfrisse vriendjes van Mugabe

Met stijgende verbazing en afschuw volg ik de ontwikkelingen in Zimbabwe, een land dat tien jaar geleden nog de voedselbank van zuidelijk Afrika was. De machthebber was toen dezelfde als nu, Robert Mugabe, maar hij is in de tussentijd afgegleden van een pragmatische despoot tot een tiran van wie je je afvraagt welke geslachtsziekte zijn brein tot pap vermalen heeft.

Nadat een van zijn medewerkers een poosje geleden al gewaarschuwd had dat het volk komende week een laatste kans krijgt om correct te stemmen, deed Uncle Bob er vandaag een schepje bovenop. Hij zal ongeacht de uitslag niet toestaan dat de oppositie de verkiezingen van aanstaande donderdag wint. Gewelddadige milities zetten zijn woorden kracht bij.

Eén conclusie dringt zich op: Mugabes regime is zo incompetent dat het niet eens in staat is de verkiezingen op een deugdelijke manier te vervalsen. Hoe moeilijk kan dat nou zijn, zorgen dat je overal net iets meer papiertjes in de doos hebt dan de oppositie? Dat geeft toch een hoop minder gedoe dan dat voortdurende geweld en die openlijke minachting voor het verkiezingsproces.

Waarschijnlijk kan het hem allemaal niet meer schelen. Internationale paria, so what? Slachtpartijen onder de eigen bevolking, wie doet me wat? Het is het fatalisme van een man die zijn einde voelt naderen. (gc)

Vier miljard mensen op deze wereld hebben geen toegang tot de wet. Het ontbreken van wettelijke bescherming is een belangrijke hindernis bij het aan de praat krijgen van de economie. Dat is, in het kort, de boodschap van een rapport dat vorige week werd gepubliceerd door een juridische werkgroep van de Verenigde Naties.

Zo kan een boer die niet kan bewijzen dat hij land in eigendom heeft, moeilijk een lening krijgen om te investeren in verhoogde productie. Bij gebrek aan regels zijn veel arbeiders in arme landen vogelvrij. Dat lijkt handig voor fabrikanten, maar de praktijk wijst uit dat de formele economie vele malen efficiënter is dan de informele. En zelfs als arme mensen erin slagen een rechtszaak aan te spannen, is de kans op een faire beoordeling vaak gering.

Wie het werk van de Peruviaanse econoom Hernando de Soto kent, zal deze redenering bekend voorkomen. Terecht, want de werkgroep die dit rapport opstelde, werd naar aanleiding van De Soto’s ideeën opgericht. Het rapport kijkt echter niet vooral naar eigendomsrechten, zoals De Soto, maar ook naar de rechtspraak, rechten van arbeiders en de juridische hindernissen die (kleine) bedrijven ondervinden.

Het levert een waslijst aan aanbevelingen op – om moedeloos van te worden. Veel komt neer op sterkere (bureaucratische) systemen om willekeur en corruptie tegen te gaan. Maar daarvoor zijn dan weer veel goed opgeleide ambtenaren voor nodig waar het vaak aan ontbreekt. (gc)

Virtueel water is de hoeveelheid water die virtueel over de wereld heen en weer gesleept wordt in de vorm van gewassen die veel water vergen om te telen. Een kopje koffie kost op die manier berekend zeker honderd liter water. Op die manier wordt water geëxporteerd en geïmporteerd en daar kun je een mooie kaart van maken.

De Delftse hoogleraar Huub Savenije publiceerde vorige week in Nature een betoog om de internationale waterhuishouding serieuzer te nemen (samenvatting). Het helpt om perverse landbouwsubsidies in kaart te brengen – en vooral om China en Japan te vertellen dat ze enorme netto-importeurs van water zijn.

En dat maakt dergelijke kaarten niet alleen landbouw-economisch interessant, maar ook geo-politiek. Op het kaartje is immers duidelijk te zien dat de Verenigde Staten de grootste netto-exporteur van water zijn, een schaars goed waarvan het bezit deze eeuw wel eens een enorm machtsmiddel kan blijken te zijn. (gc)

Achttien miljard leveren allerlei milieuheffingen de schatkist op. Slechts één procent daarvan wordt besteed aan milieumaatregelen. Dat klinkt alsof we met z’n allen belazerd worden en als je sowieso tegen belastingen bent, is dat uiteraard ook zo. Wie milieu belangrijk vindt, stelt echter dat de heffing zélf de maatregel is. Ze werkt echter vooral op de lange termijn.

Een mooi voorbeeld is de verpakkingstax, die binnenkort ingaat. Omdat fabrikanten niet van het ene moment op het andere hun verpakkingsmachines kunnen vervangen, leidt de tax in eerste instantie tot gestegen kosten, die worden doorberekend aan de klant. De prijsdruk van de supermarkten op de fabrikanten blijft echter bestaan. Die fabrikanten hebben vanwege de tax een extra kostenfactor waarop ze kunnen bezuinigen. Zo wordt het op termijn rendabeler om te investeren in nieuwe verpakkingsmachines.

Is het erg dat slechts een fractie van de opbrengsten aan milieumaatregelen wordt besteed? Eigenlijk wel, natuurlijk, omdat er nog zoveel geld voor milieu nodig is. Maar de schatkist moet sowieso gevuld worden en de loonbelasting gaat ook niet allemaal naar de sociale zekerheid, noch de wegenbelasting naar extra asfalt.

In een land met een overschot aan arbeid en schaarste aan grondstoffen is het logisch de belastingdruk te verplaatsen van het eerste naar het laatste. Het gevolg is dat de opbrengst van milieuheffingen relatief steeds minder ten bate van het milieu zelf ingezet zullen worden. Dat is niet erg, omdat het werkelijke effect elders zit. (gc)

Wij zijn een fijn land. Wij zijn trots op onze gastvrijheid en we doen er alles aan om het investeerders naar de zin te maken. Een paar weken geleden werden wij uitgenodigd lid van de Navo te worden en we vechten keihard mee tegen het terrorisme. Sinds juni 2006 hebben wij een stabilisatiepact met de EU en we hebben ons netjes gehouden aan alle afspraken. Zo hebben wij goede resultaten bereikt bij het bestrijden van corruptie en georganiseerde misdaad. Wel 95 procent van de bevolking is dol op de EU. We beseffen dat het nog een hele klus zal worden om daadwerkelijk lid te worden, maar we hebben er zin in.

In een advertentie van een halve pagina (helaas niet online) in The Economist van deze week legt Lulzim Basha, de minister van buitenlandse zaken van Albanië, uit waarom zijn land een geloofwaardig nieuw lid van de EU zou zijn. The Economist heeft deze week een special over uitbreiding van de EU. ‘Albania might take a while’, noteert het blad droogjes. De werkelijkheid ligt iets genuanceerder dan wat de minister wil doen geloven.

Landen zetten wel vaker advertenties in The Economist, maar dat is dan om investeerders te lokken of tenders uit te schrijven. Politieke propaganda is vrij uniek in de kolommen van het weekblad voor de nuchtere zakenman. Dus luidt de lezersvraag van vandaag: wat denkt Lulzim Basha hiermee te bereiken? (gc)

Stel, u bent ambtenarenrechter. Een gemeente daagt een van haar medewerkers voor uw gerecht, omdat zij een vergoeding heeft ontvangen waar zij achteraf geen recht op bleek te hebben en die zij weigert terug te betalen. Weliswaar heeft die gemeente de vergoeding zelf aangeboden, maar ze vindt dat de medewerker de regels beter had moeten lezen.

De medewerker stelt dat ze ervanuitging dat de gemeente de regels goed had gelezen voordat ze de vergoeding aanbood. Het geld is keurig besteed waarvoor het bedoeld was en ze heeft geen zin uit eigen zak te boeten voor wat zij als andermans fout ziet. Wie moet er volgens u op de blaren zitten: de domme gemeente die de onterechte vergoeding aanbood, of de domme ambtenaar die op het aanbod inging?

Eveline Herfkens is ambtenaar. Maar ze is ook ooit minister geweest. Het heeft er alle schijn van dat zij als ambtenaar nu onderworpen wordt aan een soort ministeriële verantwoordelijkheid. Een hele reeks ambtenaren heeft fouten gemaakt, maar zij krijgt de volle verantwoordelijkheid op haar bordje geschoven. Natuurlijk, ze heeft het woongenot van een duur appartement in New York gehad, maar betekent dat automatisch dat ze schuldig is?

Kennelijk is Maxime Verhagen ook niet zo zeker van zijn zaak, want hoewel hij op hoge toon het geld terugeist, aarzelt hij om de rechter in te schakelen. Die zou namelijk wel eens kunnen concluderen dat het ministerie Herfkens heeft aangezet tot het maken van kosten die ze anders nooit gemaakt zou hebben. Het zou een fraai Salomonsoordeel zijn: Herfkens betaalt de onterechte huurvergoeding terug en het ministerie kent haar een even grote schadevergoeding toe wegens foute voorlichting en medeplichtigheid aan karaktermoord. (gc)

Het kan alsnog een fijne reünie worden: Aleid Wolfsen (PvdA) als nieuwe vicevoorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), waar Ralph Pans (PvdA) directeur is. De heren kennen elkaar van het niet zo florissant verlopen burgemeestersreferendum in Utrecht.

Een adviescommissie onder leiding van Paul ‘Fietsenhok’ Depla (PvdA) schoof Wolfsen als enige kandidaat naar voren. Daarmee passeerde ze Cor Lamers (CDA), de waarnemend vice-voorzitter en burgemeester van Houten. Motivatie: Wolfsen had de steun van de vier grote steden en die voelden zich ondervertegenwoordigd. Lamers pikte het niet, had binnen de kortste keren genoeg steun verworven en is nu tegenkandidaat.

Lees verder Heibel bij de VNG?