Als film laat Sunshine Cleaning, over twee zussen, Rose en Norah, die een schoonmaakbedrijf voor misdaadlocaties beginnen, zich het best vergelijken met Juno, over een ongewenst zwangere tiener. Beide films zweven tussen humor en drama in, zonder dat het ongemakkelijk tegen elkaar aan gaat wrijven. Dat is een prestatie op zich.

Dat Sunshine Cleaning het tegen Juno aflegt, komt vooral door de veelheid aan overbodige verhaallijnen, met name over de garnalenhandel van de vader en de schoolproblemen van Rose’s zoontje. Zo blijft er minder ruimte over voor de karakterontwikkeling van de hoofdrolspeelsters. Al met al een sympathieke maar weinig memorabele film.

Anderhalf uur duurt ‘De laatste dagen van Emma Blank’, de nieuwste film van Alex van Warmerdam, maar het lijkt veel langer. Daarmee is meteen het grootste euvel van de film genoemd, die verder bevolkt wordt door de gebruikelijke Van Warmerdam personages: ongebreidelde egoïsten die niets leuker vinden dan elkaar kwetsen.

In dit geval gaat hem om de stervende Emma Blank, die haar familie een vernederend toneelstukje laat opvoeren als haar bedienden, met het vooruitzicht van een grote erfenis. Onredelijke eisen en verwijten (“Ik wil nu een paling. (…) “Wie geeft er nou een paling aan een zieke vrouw?”) volgen elkaar op in een kneuterig huis aan de duinen. Het gewelddadige einde laat zich voorspellen.

Toch overtuigt ‘Emma Blank’ minder dan Van Warmerdams eerdere werk. Het is uiterlijk goed verzorgd, maar traag, en de personages missen in hun botheid de spontaniteit van ‘Abel’ en ‘Kleine Teun’. Misschien ligt het niet aan Van Warmerdam en is de Nederlandse filmfinanciering minder ingesteld op improvisaties dan vroeger, maar jammer is het wel.

Welke gedaante ze ook aannemen, vampierfilms blijven iets potsierlijks houden. Let the right one in is in zijn kern een romantische tienerfilm in de traditie van Fucking Åm:ål, met als draai dat de kalverliefde hier ontluikt tussen het bleke, gepeste jongetje Oskar en de bloeddorstige doch kwestbare vampirette Eli, die al heel erg lang twaalf jaar oud is.

Het plot zal ik niet navertellen, behalve dat het veel om de praktische kanten van het vampierschap gaat, zoals het wegmoffelen van lijken en de eenzaamheid van een leven in duisternis. De tradities worden niet geheel nageleefd. Zo is het algemeen bekend dat vampiers schaduw noch spiegelbeeld hebben, maar Eli heeft beide.

Kortom, een onconventionele vampierfilm, die het horrorgenre op een nieuw spoor kan zetten, maar in breder perspectief niet zo heel bijzonder.

‘De voorlezer’ van Bernhard Schlink is zo’n gehypt boek waarvan je na enige tijd nog wel weet dat je het gelezen hebt, maar geen flauw idee meer hebt waar het over ging. Ik kon dus onbevangen naar de film gaan. Gaandeweg kwam weer in me boven hoe ongerijmd het verhaal is.

Centraal staat SS-kampbeul Hanna Schmitz, die analfabeet is en het morele inzicht van een zak hooi heeft, maar zich niettemin graag laat voorlezen uit de wereldliteratuur. Na de oorlog begint ze een relatie met de twintig jaar jongere Michael Beck, die pas later haar verleden achterhaalt maar zijn hele leven van haar blijft houden, ook als ze wegens oorlogsmisdaden een levenslange straf uitzit.

In de film wordt heel veel getormenteerd gekeken, onder meer op magistrale wijze door Kate Winslet als Hanna (die er een Oscar mee won). Na het trage begin komt er ook vaart in het verhaal, maar het blijft uiteindelijk ook deze keer allemaal te afstandelijk en te bedacht om te beklijven.

Clint Eastwood is een oude man geworden, al ziet hij er bepaald niet uit alsof hij elk moment de geest kan geven. Verbeten moppert hij zich door Gran Torino heen, de zoveelste film op rij waarin hij zijn vakmanschap als acteur en regisseur bewijst.

Het gegeven is simpel: maak een koppige racist en een Aziatisch gezin buren en laat de karakters naar elkaar toe wrijven, onder invloed van een stel gangsters waar beiden last van hebben. Het verhaaltje heeft niet zo veel om het lijf. Je zou kunnen zeggen dat het van de clichés aan elkaar hangt. Het doet er niet toe, want het gaat er vooral om Eastwood een platform te geven om een karakter neer te zetten.

Hoewel je het vooraf niet zou zeggen, is Gran Torino vooral een erg grappige film. Het kunstje van de ontdooiende racist is natuurlijk vaker vertoond, maar Eastwood herhaalt het met verve, zonder te schmieren. De humoristische en dramatische scènes vloeien daardoor naadloos in elkaar over. Een aanrader om nog snel te gaan zien voor hij uit de bioscoop is.

Pas helemaal aan het eind van het tweede deel krijgt Che, de verfilming van Che Guevera’s junglejaren in Cuba en Bolivia, iets enerverends. De gevechtsscès worden spannend en de hoofdpersoon krijgt menselijke trekken. Dan heb je je als kijker echter al door bijna vier uur verschrikkelijk bloedeloze film heen geworsteld, die zonder hoofdrolspeler Benicio del Toro ondraaglijk geweest zouden zijn.

Degelijk is het tweeluik ongetwijfeld, precies geresearched, vakkundig geregisseerd en geacteerd, enzovoort. Het gegeven van het eerste deel, de verovering van Cuba door een zootje ongeregelde guerilla’s, zou garant moeten staan voor een enerverende film, maar het blijft steken in getrut in de jungle en afstandelijk gefilmde straatgevechten. Het tweede deel, over een volstrekt tot mislukken gedoemde guerilla in Bolivia, is even doelloos als de onderneming die ze beschrijft.

Ondertussen krijg je een portret voorgeschoteld van een eendimensionale man die er extreem rechtlijnige rechtvaardigheidsideeën op nahoudt en waar hij maar even de kans krijgt zijn dokterskoffer tevoorschijn haalt om medisch onderbedeelde boeren zijn edele karakter te kunnen tonen. Pas tegen het eind van de film manifesteren zich wanhopige trekjes, die hem een menselijk gezicht geven en tot een interessant karakter maken. Daarop is het wel heel lang wachten.

Een eindje over de helft van Tokyo Sonata verschijnt ineens de tekst ‘drie uur eerder’ in beeld. Het is het sein voor de totale ontsporing van de film, die tot dan toe een naturalistische vertelling is over een gezin waarin iedereen geheimen heeft. Vader is ontslagen, moeder heeft haar rijbewijs gehaald, de oudste zoon wil in het Amerikaanse leger en de jongste heeft pianolessen. De desintegratie van het gezin vraagt om een climax.

Die komt in de vorm van een overvaller, die moeder ontvoert. Het overdreven acteerwerk, het grijze filter over de camera en de epische symboliek die dan hun intrede doen, zijn vermoedelijk een hommage van regisseur Kiyoshi Kurosawa aan de beroemde samoeraifilms van zijn naamgenoot Akira, maar ze zijn volkomen misplaatst. Aan het eind herpakt de film zich, wanneer het gezin toch weer samen aan tafel belandt, maar dan is het te laat. Gevalletje overmoed.

Frozen River is een kleine Amerikaanse film, met onbekende acteurs, over een moeder die uit geldgebrek besluit mee te doen met mensensmokkel tussen Canada en de VS. Dat doet ze door met haar auto in een indianenreservaat, waar de politie beperkte jurisdictie heeft, de bevroren St Lawrence River over te rijden.

Wat je tijdens deze nogal trage film toch voortdurend op het puntje van je stoel doet zitten, is de wetenschap dat dit niet het soort verhaal is dat per se goed afloopt. De ene na de ander mogelijke ellendige wending doet zich voor. Als het dan toch mis gaat, ben je haast opgelucht omdat het veel erger had kunnen aflopen. Knap gedaan van debuterend regisseur Courtney Hunt.

Als je, in positieve of negatieve zin, niet zoveel hebt met homorechten, is Milk weinig meer dan een aardige biopic over Harvey Milk, de eerste openlijk homoseksuele politicus van de Verenigde Staten. De film lijdt een beetje aan proppen, maar dat krijg je nu eenmaal als je een heel leven in twee uur probeert samen te vatten. Ook de structuur van de film, die begint met de moord op Milk en dan in lange flashbacks diens leven vertelt, volgt de conventionele aanpak van dit soort films.

Dat Milk er niettemin bovenuit steekt, is te danken aan Sean Penn, die een geweldige Harvey Milk neerzet, nerveus, onzeker, vastberaden, wanhopig, verliefd, koppig, uitbundig – het hele scala aan emoties komt voorbij zonder dat het geforceerd overkomt. Erg knap.

Nooit gedacht nog eens iets te zullen opsteken van een film met Tom Cruise. Ik wist namelijk niet dat de aanslag door Claus von Stauffenberg op Adolf Hitler het begin was van een staatsgreep die een heel eind kwam – maar ook weer niet zo ver als de film Valkyrie wil doen geloven.

Al met al is Valkyrie een degelijke oorlogsfilm zonder grote hoogte- of dieptepunten. Cruise speelt zijn ijzige zelf en dat geldt eigenlijk voor alle acteurs. De speciale effecten vallen allemaal netjes op hun plek. Meer dan een avondje vermaak is het niet, de kleine geschiedenisles niet meegeteld.