Porfolio cultuur: strategie en businessplannen

Bestel hier uw Mohammedcartoon

563

Terwijl ik gisteravond zat te vergaderen, werd in Rotterdam het agentschap van Zone 5300 feestelijk ten doop gehouden. Ja, daar was ik liever bij geweest, maar de plicht, enfin, u kent dat.

Twintig striptekenaars uit de stal van Nederlands leukste striptijdschrift (abonneert u allen en maakt ons zo minder subsidie-afhankelijk) bieden via het agentschap hun diensten aan voor strips, illustraties en natuurlijk cartoons, zoals deze van dio:

cartoon niet mohammed

Pete Philly verkoopt uit

543

Hmmm, denkt u natuurlijk allemaal, die jongen had het voor de zomer toch voortdurend over die Rotterdamse poptempel, hoe heet-ie ook al weer, o ja, Waterfront, waar-t-ie voorzitter van was? Zou er soms iets fout zijn, dat het daar nooit meer over gaat op zijn weblog?

Nou, het gaat prima, dank u. We waren er bijvoorbeeld tijdig bij toen Pete Philly & Perquisite doorbraken met hun jazzy hiphop en hebben volgende week een extra concert moeten inlassen, omdat het eerste zo snel uitverkocht. En, nadat we in het voorjaar door de gemeenteraad van het faillissement gered waren, gaf niemand een cent voor ons plan om meteen maar even allebei de zalen te vergroten, maar gelukt is het wel.

Kortom, ik zat redelijk relaxed op de publieke tribune toen de raad afgelopen donderdag de popvisie van wethouder Kaya besprak. Voor ons zit er voorlopig geen extra geld in, maar we gaan hartstikke lekker op eigen kracht. De sfeer op de bedrijfsbarbeque vanmiddag zal stukken relaxter zijn dan vorig jaar.

Tinariwen wokt de pan uit

541

Misschien eens per jaar gooi ik een nieuw cd’tje in de speler dat al binnen tien seconden heftig begint te stuiteren. Dan weet ik: hier ga ik nog veel plezier aan beleven. Vandaag was zo’n moment. Tinariwen, funky rock ’n roll door touaregs uit Mali.

Soms zou je zweren de Red Hot Chili Peppers te horen spelen, dan weer een oude deltablues legende – maar meteen zetten de Afrikaanse klanken je weer op je plek. De Britse platenmaatschappij heeft inderhaast een enorme sticker op het nieuwe album ‘Aman Iman’ laten plakken, zoveel kranten, van Sun tot Independent, gaven er vijf sterren aan. Mijn dag kan niet meer stuk.

Het risico van Sanneke van Hassel

537

‘Witte veder’ heet de tweede verhalenbundel van de jonge Rotterdamse schrijfster Sanneke van Hassel, waarvan binnen een paar maanden een tweede druk het licht zag. Net als bij haar eerste bundel, ‘IJsregen’, beschrijft ze kleine taferelen in een precieze maar ook enigszins risicoloze stijl met veel korte zinnen.

Een oude bokser die liever niet bij zijn vrouw zit, een vrouw die voor het eerst naar een hamam gaat, een zwangere vrouw geplaagd door angsten, een jonge homo die niet uit de kast durft te komen. Van Hassel zet ze met een paar zinnen neer en ze gaan leven.

Toch begint zo halverwege de bundel iets op te vallen. Alle verhalen hebben ruwweg dezelfde plot. Er wordt een personage geïntroduceerd, een eenling. Die gaat interacteren met anderen, wat leidt tot een pijnlijk moment. De eenling trekt zich dan weer in zichzelf terug. Sanneke van Hassel is een groot talent, maar wil ze verder groeien, dan zal ze haar veilige vierkante millimeter moeten verlaten.

Coetzee over zelfmoordaanslagen

523

Vandaag verschijnt ‘Diary of a bad year‘ van nobelprijswinnaar J.M. Coetzee. Het is een gewaagde mengvorm van essays en een roman, die vooral om de essays, of eigenlijk columns de moeite waard is. Coetzee beheerst de kunst om de vinger op de zere plek te leggen tot in de puntjes.

In een van die essays legt Coetzee een interessant verband tussen de vooruitgang van de wapentechnologie en de opkomst van zelfmoordaanslagen. In vroeger tijden bestreden legers elkaar op het slagveld. Er bestond zelfs zoiets als waardering voor dappere daden van de tegenpartij. Daar waar de technologische mogelijkheden van de twee partijen verder uiteen lopen, wordt het ook moeilijker begrip te hebben voor elkaars strijdwijze. De Amerikaanse en Israelische legers in het Midden-Oosten zetten technologie in om slachtoffers aan de eigen kant zoveel mogelijk te voorkomen, maar toch veel tegenstanders ‘uit te kunnen schakelen’.

Lees verder Coetzee over zelfmoordaanslagen

De vorm van David Mitchell

519

David Mitchell is een Britse auteur over wie al de nodige loftuitingen zijn uitgestort. Alle reden dus om nieuwsgierig te zijn naar zijn bekendste boek, ‘Cloud Atlas’ (uit 2004), vooral omdat het thema pacifisme is, een onderwerp dat mij meer dan gemiddeld aanspreekt. En inderdaad, in één ruk en met bewondering uitgelezen.

‘Cloud Atlas’ weeft op vernuftige, zij het soms wat geforceerde wijze zes verhalen door elkaar, waarvan er vier zich in het verleden afspelen en twee in de verre toekomst. Mitchell maakt daarbij een cirkel. De situatie op de Chatham eilanden bij Nieuw Zeeland in 1850, waar de oorspronkelijke bevolking onder slavernij gebracht is door vijandige maori’s (het vroegste verhaal), lijkt verdacht veel op het postapocalyptische Hawaii (het laatste verhaal).

Lees verder De vorm van David Mitchell

Graham Greene: The power and the glory

Tsja, je reist door Mexico, dus dan krijg je toch de neiging romans over Mexico te willen lezen. Mijn oog viel op ‘The power and the glory’ van Graham Greene, de man die vaker voor de Nobelprijs genoemd werd dan Bob Dylan en Harry Mulisch samen, maar hem ook niet kreeg.

De roman speelt zich af tijdens een obscure periode uit de provincie Tabasco, toen daar een gouverneur aan het bewind was die er nogal rigoureuze missionaire methoden op na hield om de bevolking tot het ware pad van het atheïsme te bekeren. Het verhaal volgt de naamloze laatste actieve priester in de provincie, terwijl een ambitieuze luitenant in ieder dorp gijzelaars neemt en die executeert als ze niet vertellen waar de voortvluchtige zich schuil houdt.

De drankverslaafde priester zakt steeds verder weg in zijn schuldgevoelens, een beetje zoals de consul in Malcolm Lowry’s beroemde Under the volcano (dat zich overigens ook in Mexico afspeelt). Schuldig tegenover God vanwege de talloze geboden die hij overtreedt, schuldig tegenover de gelovigen, die met hun leven betalen voor zijn weigering de eredienst eraan te geven.

Greene, die in de bewuste periode tussen de twee wereldoorlogen als journalist in Tabasco was, weet als altijd meeslepend te vertellen. Maar zijn roman is vooral een goede herinnering dat atheïsten, mits voldoende overtuigd van hun gelijk, evengoed in staat zijn tot de door geloof gemotiveerde gruwelen waar ze religie graag van beschuldigen.

Eindelijk voor Rien

502

Iedere schrijver die lang genoeg in Rotterdam woont, krijgt op enig moment de Anna Blaman Prijs, om de eenvoudige reden dat er niet zoveel schrijvers in Rotterdam wonen. Daarom is het merkwaardig dat die eer nu pas ten beurt valt aan Rien Vroegindeweij, want als er (Jan Oudenaerden uitgezonderd) één schrijver Rotterdam in zijn bloed heeft, dan is hij het wel. Proficiat.

De vrouwen van Pamuk

489

‘Het zwarte boek’ is de vijfde roman van Orhan Pamuk die ik lees en de derde waarin de hoofdpersoon op zoek gaat naar een vrouw die ingewijd lijkt te zijn in geheimen waar hij geen weet van heeft. Dat kun je wel een patroon noemen, vind ik. De andere twee zijn overigens ‘Het nieuwe leven’ en ‘Sneeuw’.

Over sneeuw gesproken: dat doet het in ‘Het zwarte boek’ ook, overvloedig zelfs, terwijl de hoofdpersoon door Istanbul zwerft en langzaamaan een andere identiteit krijgt – ook een thema dat in Pamuks werk regelmatig terugkeert. ‘Het witte kasteel’ ging erover en ‘Mijn naam is karmozijn’ tot op zekere hoogte ook.

Niet dat je Pamuk een formuleschrijver kunt noemen, want ook ‘Het zwarte boek’ is weer uniek in zijn zoektocht, waarin het sufisme een belangrijke rol speelt. Bij mij roept het associaties op met Salman Rushdie’s eersteling ‘Grimus’, een nogal hermetisch boek dat ook een zoektocht is die zwaar leunt op het oude Perziche verhaal ‘De samenkomst van de vogels’ van Nuruddin Attar. Kortom: aanbevolen.

Script, script, script

461

Eindelijk weet ik waarom de 29 afleveringen van Twin Peaks bij voorkeur in marathon bekeken dienen te worden. In de loop van de tweede serie zakken het niveau en het tempo dermate in dat je dronken of doodmoe moet zijn om de verleiding te weerstaan de tv uit te zetten.

Vermoedelijk heeft regisseur David Lynch zo weinig scriptaanwijzingen gegeven aan de mindere regiegoden die de latere afleveringen van hem overnamen, dat ze het uit pure wanhoop zijn gaan zoeken in dodelijk trage melodramatische scènes. De humor is losgemaakt uit het grotere verband en geïsoleerd in aparte karakters met eigen scènes. Pas als Lynch zelve in de laatste aflevering nog snel even alle losse eindjes bij elkaar breit, komt het een beetje goed.

In de bioscoop draait ondertussen Zodiac, de nieuwe film van David Fincher (Seven, Fight Club). Opnieuw is het traagheid troef, waardoor het moeilijk is de aandacht erbij te houden. Ook hier is het script vermoedelijk de dader, in de zin dat Fincher te dicht bij het boek heeft willen blijven en zoveel details in het hoofd van de kijker probeert te pompen dat die het spoor bijster raakt.

En dan heb ik ook nog Ocean’s 13 gezien. Hiervan vraag ik me af of er überhaupt een script geweest is. Het verhaal rammelt aan alle kanten, hangt van de onwaarschijnlijkheden en fouten aan elkaar, maar dit alles volgt elkaar in zo’n rap tempo op dat het mij in elk geval niets meer kon schelen. Cult status zit er niet in, maar ik heb me tenminste wel vermaakt.